Bronnen en materialen cureren

Op zoek naar bronnen

Om goede bronnen en materialen te vinden, naast de bronnen die je zelf al kent, kan je hulp/input vragen bij je (vakinhoudelijke) collega’s, lectoraten, of een informatiespecialist van de bibliotheek. De bibliotheek beschikt zelf over veel bronnen (catalogus) en biedt toegang tot veel databanken. Denk hierbij aan auteursrechten en aan kosten voor de studenten bij het materiaal dat je hen wilt laten bestuderen. Een interessante mogelijkheid is het gebruik van edusources of andere open digitale leermaterialen: veel ontwikkelaars van leermaterialen, Nederlands en internationaal en ook van andere hogescholen, delen kosteloos leermiddelen. Wees kritisch naar je eigen denkbeelden en vooroordelen (bias), kies je ook bronnen die wellicht een ander licht op de leerstof werpen? Heb je voldoende de diversiteit van de samenleving weerspiegeld in je keuze van bronnen, zowel in de auteurs als in de gebruikte voorbeelden? Overweeg daarnaast de studenten zelf op zoek te laten gaan naar bronnen, dat voorziet de studenten niet alleen van kennis, maar ook van vaardigheden om kritisch en onafhankelijk te denken.

Auteursrechten

Binnen het onderwijs is het in de auteursswet in redelijke mate toegestaan om teksten van anderen in te zetten. Kijk op auteursrechten.nl. Je doet altijd aan bronvermelding en bij voorkeur zet je geen kopie van de bron in onze omgeving, maar link je naar de bron, bijvoorbeeld bij de bibliotheek of internet.

Schiften en categoriseren

Docenten die voor een vak bronnen zoeken, selecteren deze meestal volgens de volgende criteria:

• De bron sluit aan bij de leeruitkomsten van het vak
• De bron heeft de juiste pedagogische kwaliteit, die aansluit bij kennis/vaardigheden van de studenten
• De bron is betrouwbaar, actueel, gemaakt door een autoriteit in het vakgebied, zonodig peer reviewed
• De bron is toegankelijk, helder geschreven en opgemaakt.

Rangschik de bronnen naar de concepten van de leerstof zoals benoemd in de leeruitkomsten, en kijk of ze gezamenlijk “het verhaal” van het vak vertellen. Ben je iets nieuws tegen gekomen, dat er om vraagt leeruitkomsten bij te stellen? Ontbreekt er nog leerinhoud? Overweeg dan om zelf lesmateriaal te ontwikkelen.
[bron Rose Leighton van lectoraat HERI]

In de context plaatsen

Wanneer je als docent zorgt dat studenten binnen jouw lessen actief en bewust met de leerstof bezig moeten zijn, draagt dat bij aan de Cognitive Presence (Community of Inquiry-model). Dus plaats je de verzamelde bronnen en materialen in de context van het onderwijs. Wat wordt de volgorde, hoe sluit het aan bij de voorkennis, hoe geef je met je opbouw richting aan de invulling? Geef bij elke bron aan hoe deze aansluit bij de leeruitkomsten, en test na elke bron of de studenten geleerd hebben wat jij had verwacht ervan.
Bedenk of je bij de bronnen alleen de “must knows” wilt opnemen, of ook (optionele) bronnen voor verdieping of verbreding. Dat laatste maakt uiteraard differentiatie en flexibilisering mogelijk.

Beschikbaar stellen

Uiteindelijk zet je alles in de digitale leeromgeving (Brightspace) hier komen de elementen van het onderwijs digitaal samen in de structuur van de module, inhoud, de bronnen en leermaterialen en opdrachten inclusief de deadlines. Probeer bij elke bron expliciet te maken waarom deze relevant is voor de student. En probeer om de student actief te laten lezen/kijken/luisteren, door (in de course of in de les) vragen te stellen over de kernbegrippen in de bron in relatie tot de leeruitkomsten van het vak. Denk bij het beschikbaar stellen van bronnenmaterialen aan bronvermelding, bij teksten, afbeeldingen, etc.

Actualiseren

Elke keer voor je het onderwijs opnieuw aanbiedt, beoordeel en actualiseer je de bronnen opnieuw. Zo houd je je onderwijs relevant voor de student. Bij het actualiseren helpt het van tevoren te bedenken welke bronnen sneller verouderen (bv. websites of artikelen) en welke een langere levensduur hebben (bv. boeken).