Kenniscentrum Onderwijs en Opvoeding
Wat is teacher leadership?
Definitie van teacher leadership
Het leiderschap van leraren kent een grote variatie aan verschijningsvormen, reikwijdtes en focusgebieden. Dit maakt het lastig om te omschrijven, en in de bestaande literatuur wordt geen duidelijke definitie gegeven. Binnen deze site hanteren we de volgende definitie:
Deze open definitie laat zien dat het leiderschap van leraren veel vormen kan aannemen, en dat het het pedagogisch leiderschap van de leraar zijn eigen klaslokaal kan ontstijgen.
Dat leiderschap kan bijvoorbeeld betrekking hebben op de uitvoering van onderwijs, op de ontwikkeling van en onderzoek naar (de kwaliteit van het) onderwijs, op beleids- en organisatievraagstukken en op professionaliseringsthema’s.
De invloed van dat leiderschap kan vervolgens vooral betrekking hebben op het eigen team (bijvoorbeeld het onderbouwteam), de school, het bestuur, maar ook landelijk door bij te dragen aan curriculum.nu, landelijke netwerken, de opzet van een beroepscollectief of door als leraar-ambtenaar actief te zijn.
Wat het thema of de focus ook is, het ultieme doel van het leiderschap van leraren is om bij te dragen aan de ontwikkeling van leerlingen en aan beter onderwijs.
4 vormen van teacher leadership
Teacher leadership kan formeel of informeel vorm krijgen en leraren kunnen individueel of collectief leiderschap verwerven. Uit die twee dimensies volgen vier vormen van teacher leadership die allemaal passen binnen de basisdefinitie:
Role-based teacher leadership
Individuele leraren krijgen of nemen een formele positie binnen de school in.
Voorbeeld: LD-docenten, taal- of reken coördinatoren, jaarlaagcoördinatoren, werkgroepvoorzitters, onderzoeksdocenten en teamleiders.
Collective role-based teacher leadership
Een formele situatie waarin leraren als groep leiderschap en invloed uitoefenen.
Voorbeeld: werkgroepen, projectgroepen en docentontwikkelteams.
Initiators
Gezaghebbende leraren hebben informeel invloed binnen hun team of de school. Deze initiators kunnen opschuiven naar een van de drie andere vormen, maar hun leiderschap is oorspronkelijk individueel en niet formeel vastgelegd.
Community-based teacher leadership
Alle leraren in een school oefenen wisselend invloed uit op basis van expertise en affiniteit. Het is een informele cultuur waarin de groep invloed toekent aan degene die in een bepaalde situatie over de benodigde expertise beschikt.