Portret Elleke

De school bestaat uit zes zogenaamde units. Een unit is in feite een op zichzelf staande kleine basisschool met tussen de 110 en 120 kinderen in de leeftijd van 4 t/m 12 jaar. Het lerarenteam van iedere unit is gezamenlijk verantwoordelijk voor het vormgeven, verzorgen en evalueren van het onderwijs. De directeur van de school is eindverantwoordelijk voor het geheel. Een belangrijk kenmerk van de onderwijspraktijk op de school is dat de kinderen in een grote, open ruimte onderwijs volgen met kinderen van verschillende leeftijden. In de leerruimtes is er ook plek om je af te zonderen, bijvoorbeeld in een stilteruimte. Kinderen zijn binnen hun unit onderdeel van een kleinere mentorgroep. Er zijn mentorgroepen voor kinderen van 4 t/m 8 en voor kinderen van 9 t/m 12 jaar. De units hebben een eigen team van leraren en minimaal één unit-regisseur. De unit-regisseur beschikt over bijzondere bekwaamheden, bijvoorbeeld door een lange werkervaring of het volgen van een (master)opleiding. Elleke is unit-regisseur van ‘unit rood’.

Elleke vertelt dat de rol van unit-regisseur min of meer als vanzelfsprekend ontstond omdat sommige mensen in het team al extra taken op zich namen:

“Er werd een naam gegeven aan taken die mensen al op zich namen. Vanaf toen kon je met vragen formeel naar de unit-regisseur. Informeel bleven we elkaar toch wel bevragen op basis van waar we het meest verstand van hebben. Maar in de uitstraling naar ouders was het wel handig: de ene unit-regisseur is verantwoordelijk voor organisatie en de andere voor pedagogische vragen”.
Zo bewees deze formele teacher leadership rol direct zijn waarde. De laatste jaren merken Elleke en haar collega’s ook steeds vaker dat de rol van unit-regisseur het informele leiderschap in de units ook in de weg kan zitten:

“Eerder was het een functie waar van alles bij hoorde, bijvoorbeeld ook als kinderen het moeilijk hadden. Dat kwam dan automatisch bij de unit-regisseur, want die had tijd en expertise. Als ik naar mijn unit kijk, zie ik dat ik best wel veel dingen deed, maar ik vond het niet altijd logisch dat ik bepaalde dingen deed. Maar mettertijd groeide het aantal collega’s met specifieke expertise, die ze opdeden in allerlei opleidingen. Dat maakte het niet per se logisch dat een of twee personen alleen geschikt waren voor dit werk”.

Door de professionele ontwikkeling van collega’s groeide het aantal mensen dat invloed uit kan en wil oefenen. Hoe verhoudt zich dat nu tot de (formele) rol van unit-regisseur?
“Het uitgangspunt in mijn unit is dat we werken op basis van competentie. Daarmee bedoel ik dat ik bijvoorbeeld iets heb met muziek, dans, en drama. En dan is het logisch dat ik daar iets mee doe, omdat het mijn competentie is. Ook hebben we bijvoorbeeld twee mentoren binnen mijn unit die heel competent zijn in onderwerpgericht onderwijs, die schudden dat zo uit de mouw en nemen daar bewust het voortouw in”.

Hoe heb je jouw collega’s op de unit daarin meegekregen?

Ik legde het op tafel: “we hebben anderhalve dag tijd voor unit-regisseurstaken, en wat doen we daarmee?”. Ik was benieuwd wat er zou gaan gebeuren: valt de rol weg? Dat had ik overigens ook prima gevonden. De dingen die bleven liggen, gingen over het behouden van de helicopterview, over moeilijke oudergesprekken, functioneringsgesprekken, intervisie, enzovoorts. Dat soort processen past goed bij mij. Ik verwijs ook wel veel door, als mijn collega het beter kan. Maar ik ben nog wel vaak het eerste aanspreekpunt als het over bovenschoolse vragen gaat. Ouders zoeken daar dan ook naar, hoewel het helemaal niet per se logisch hoeft te zijn om mij ervoor te vragen. Door de vragen door te zetten naar degene die er verstand van heeft, krijg je het meest volledige en meest inhoudelijke antwoord. Zo hoop ik ook bij ouders een gedachteverandering teweeg te brengen. Ik straal dus ook niet meer uit dat ik alles al weet.