Moreel kader en praktische richtlijn voor experimenten met AI in onderwijs
Onderzoeksproject
ProjectGeneratieve kunstmatige intelligentie -zoals de onlangs snel opgekomen chatagents- kan op bedoelde en onbedoelde manieren van grote invloed zijn op het onderwijs. Om goed zicht te krijgen op de mogelijke meerwaarde en de neveneffecten is er experimenteel onderzoek nodig dat dit betrouwbaar in kaart brengt. Wanneer onderzoekers experimenteel onderzoek willen uitvoeren moeten ze toestemming krijgen van een ethische commissie. Ethische commissies schatten de risico’s momenteel met een kader dat nog niet rekening houdt met de onvoorspelbare aard van intelligente technologie. Dit onderzoek ontwikkelt en test daarom een kader en procedure waarmee dit wel ingeschat kan worden. Aanvullend ontwikkelt dit project een praktische handleiding die onderwijsonderzoekers helpt bij het uitvoeren van onderzoek naar effecten van intelligente technologie.
Projectteam
Dit project wordt mogelijk gemaakt met een NRO subsidie uit de call ‘Kennis voor onderwijs van de toekomst 2022’ die in november 2023 is toegekend aan dr. Izaak Dekker (associate lector didactiek en curriculumontwikkeling in het hoger onderwijs). Samen met de volgende onderzoekers zal hij van 2024 tot en met oktober 2026 aan dit project werken:
- Prof. dr. Inge Molenaar specialiseert zich als professor in de rol van AI in het onderwijs aan de Radboud Universiteit, ze is hoofd van het Adaptive Learning Lab, en wetenschappelijk directeur van het Nationaal Onderwijslab AI (NOLAI).
- Drs. Chloë Arkenbout is ethicus, docent-onderzoeker inclusiviteit bij FDMCI, en lid van de ethische commissie van de Hogeschool van Amsterdam.
- Dr. Bert Bredeweg is lector Didactiek van de Bètavakken, leider van het Smart Education Lab aan de Hogeschool van Amsterdam en universitair hoofddocent op het vlak van kunstmatige intelligentie aan de Universiteit van Amsterdam.
- Drs. Wilco te Winkel is verantwoordelijk voor beleidsvorming rond AI in het onderwijs aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en voorzitter van de SURF special interest group AI education (SIGAIED).
- Prof. dr. ir. Ibo van de Poel is professor in de ethiek van technologie aan de TU Delft en lid van de KNAW.
Doel
Het project-team zal in samenwerking met verschillende belanghebbenden, zoals docenten en ethische commissies, werken aan de volgende onderzoeksvragen.
Hoofdvraag: Hoe kunnen onderwijswetenschappers op een verantwoorde manier intelligente onderwijstechnologie experimenteel onderzoeken?
- Deelvraag 1: Welk moreel kader stelt ethische commissies en onderwijsonderzoekers in staat om vooraf af te wegen wat de risico’s zijn van experimenten met intelligente technologie?
- Deelvraag 2: Met welk proces kunnen onderwijsonderzoekers experimenten zo vormgeven dat deze zowel de effecten van intelligente technologie op het leren als onbedoelde effecten zichtbaar maken?
Methode
Het onderzoek doorloopt drie fases. De eerste fase is conceptueel en resulteert in een concept moreel kader, een concept procesmodel en vragenlijsten voor fase 2. De tweede fase is empirisch levert input van belangrijke stakeholders op met behulp van een Delphi-studie die wordt verwerkt in een tweede versie van de eindproducten. De derde fase is een testfase waarin het kader, het procesmodel en een richtlijn worden uitgetest aan de hand van casuïstiek.
Verwachte resultaten
- Moreel kader en procesmodel dat door ethische commissies van hoger onderwijsinstellingen gebruikt kan worden
- Praktische richtlijn voor onderzoekers die experimentele studies willen uitvoeren met AI
- Wetenschappelijk artikel over een moreel kader voor experimenten met AI
- Podcast episode Kennisnet
- Artikel in vakblad over moreel kader voor experimenten
- Explainer video op linkedin en Youtube waarin de praktische handleiding wordt uitgelegd
- Bericht over de praktische handleiding in de NRO nieuwsbrief.
Betrokken lectoraten
Meer informatie? Neem contact op met associate lector Izaak Dekker:
0628102259 of via i.dekker@hva.nl
dr. I. Dekker
Ga naar detailpagina
