Mbo-student in Actie naar Plantaardig voedsel (MAP)

Jongeren die praktisch worden opgeleid ontwikkelen minder gezonde en duurzame eetgewoontes dan jongeren die een meer theoretische opleiding volgen. De afgelopen jaren zijn er verschillende interventies ontwikkeld om jongeren gezonder en duurzamer te laten eten. Veel van deze interventies worden op scholen doorgevoerd omdat veel jongeren daar een groot deel van hun voedselkeuzes maken. Bovendien is een school een relatief afgebakende fysieke en sociale voedselomgeving wat het makkelijker maakt om interventies door te voeren. Helaas is het niet altijd duidelijk wat het effect is van deze interventies op lange termijn: het aanbod is versnipperd en er is grote variatie in de manier aanpak.

Welke interventies jongeren aanspreken weten we eigenlijk niet goed. Hoe kijken zij naar gedragsverandering op het gebied van gezonde en duurzame voedselkeuzes? Welk voedselkeuzegedrag willen ze laten zien, en hoe denken ze zelf dat gezonde en duurzame voedselkeuzes het beste gestimuleerd kunnen worden bij hun leeftijdsgenoten? Maar ook: welke informatie en interventies beschouwen zij als ineffectief en roepen juist weerstand op?

Het projectteam richt zich tijdens dit onderzoek uitsluitend op mbo’ers. Deze groep jongeren is minder in beeld dan scholieren en studenten op middelbare scholen en binnen het hbo- en wo-onderwijs. Daarbij richt het projectteam zich specifiek op plantaardig voedsel omdat dat één van de meest effectieve manieren is om gezondheid en duurzaamheid te verenigen.

Martinette Streppel, hogeschool hoofddocent Onderzoek:

Er is nog relatief weinig kennis over hoe jongvolwassenen plantaardige voedselkeuzes maken. In dit project dagen we mbo-studenten uit om dit vraagstuk te onderzoeken en zelf met oplossingen te komen. Hiermee geven we de studenten meer regie over hun eigen voedselkeuzes en welke rol gezondheid en duurzaamheid hierbij spelen.

Doel

Het onderzoeken van het voedselkeuzegedrag van mbo’ers tussen de 16-20 jaar. Het projectteam ontwerpt in co-creatie met mbo’ers interventies die op de doelgroep aansluiten en plantaardig voedselkeuzegedrag stimuleren.

Methode

Tijdens het 2-jarige onderzoek doorloopt het projectteam 6 fasen van actieonderzoek, opgedeeld in 2 cycli.

• Cyclus 1: bestaat uit een aanloop- en oriëntatiefase en het diagnosticeren van de huidige situatie (WP1: het in kaart brengen van voedselkeuzegedrag)
• Cyclus 2: het ontwikkelen, uitproberen en evalueren van de opbrengsten (WP2: ontwerpen en evalueren van interventies die plantaardig voedselkeuzegedrag stimuleren)

In de aanloop- en oriëntatiefase (WP1) legt het projectteam de opzet van het onderzoek uit aan de deelnemende jongeren. Samen met hen werkt het projectteam een voorlopig participatief actieonderzoek ontwerpcanvas (PAO) uit. Tijdens het afronden van WP1 en het opstarten van WP2 reflecteert het projectteam op het POA-ontwerp en actualiseren zij deze waar nodig. Het projectteam gebruikt tijdens de gehele cyclus het co-creatie-wiel voor het monitoren van het veranderproces.

Willemijn Vermeer, senior onderzoeker:

Naast het belang van het vraagstuk rondom het bevorderen van plantaardige voedselkeuzes, is dit project waardevol vanwege de intensieve samenwerking die plaatsvindt tussen verschillende hbo- en mbo-instellingen in heel Nederland, zowel op het niveau van onderzoekers, docenten als studenten.

Verwachte resultaten/producten

• Inzicht in voedselkeuzegedrag van mbo’ers door het creëren van empathy maps en persona’s
• Interventies die plantaardig voedselkeuzegedrag van mbo’ers stimuleren
• Inzicht in het veranderproces van voedselkeuzegedrag onder mbo’ers
• Artikelen, professionele publicaties en presentaties voor externe doorwerking

Maatschappelijke impact

Door samen te werken met mbo'ers (in plaats van voor hen interventies te ontwikkelen), geeft het projectteam deze doelgroep meer regie over hun eigen voedselkeuzes. Dit motiveert hen om zelf meer plantaardig, en dus gezonder, te eten en dit over te dragen aan leeftijdsgenoten.

Bijdrage onderwijs en onderzoek

Dit project biedt onderzoekplekken aan HvA-studenten van de bacheloropleidingen Voeding en Diëtetiek en Toegepaste Psychologie. Door hun deelname doen studenten uitgebreide onderzoekservaring op.

Externe partners

• Betrokken hbo-instellingen:
  • HAS green academy (penvoerder)
  • Aeres Hogeschool Almere
  • De Haagse Hogeschool
  • Hogeschool Inholland
  • Hogeschool Van Hall Larenstein
  • Hanzehogeschool
• Betrokken mbo-instellingen:
  • Koning Willem 1 College
  • Yuverta
  • Aeres MBO Almere
  • MBO Westland
  • MBO College Lelystad
  • Vista College
  • Alfa College
  • Firda
• Overige partners:
  • Gemeente Almere
  • Gemeente Súdwest Fryslân
  • JOGG
  • Jong Leren Eten
  • Flevo Campus
  • Platform Sport & Gezonde Leefstijl
  • Voedingscentrum