Zelfbeheer van residentiële voorzieningen in maatschappelijke opvang & geestelijke gezondheidszorg

In zelfbeheerde residentiële voorzieningen in de maatschappelijke opvang en geestelijke gezondheidszorg ligt het primaat voor de besluitvorming en het dagelijks beheer bij de gebruikers van de voorziening en ervaringswerkers. Sociaal werkers hebben een ondersteunende rol en geen officieel zeggenschap. Dit type voorzieningen is in opkomst en sluit aan bij de maatschappelijke ontwikkeling gericht op participatie en vermaatschappelijking.

Er is enig onderzoek gedaan naar cliëntsturing binnen dagbestedingsprojecten en inloopvoorzieningen, maar hoe zelfbeheer in een residentiële omgeving vorm krijgt is nauwelijks onderzocht. In bredere zin is weinig bekend over hoe vormgegeven kan worden aan groepsempowerment in residentiële voorzieningen door deelnemers, ervaringswerkers en professionals.

Het in dit voorstel beschreven onderzoek wil beschrijven en begrijpen hoe deelnemers, ervaringswerkers en professionals vorm geven aan empowerment binnen zelfbeheerde residentiële voorzieningen. Hiermee worden vier doelen beoogd:

1. beschrijven en begrijpen hoe vormgegeven wordt aan zelfbeheerde residentiële voorzieningen door deelnemers, ervaringswerkers en professionals inclusief de beleidscontext waarbinnen dit plaats vindt;
2. bijdragen aan de theorievorming over processen van (groeps)-empowerment van burgers in een kwetsbare positie binnen een residentiële omgeving;
3. bijdragen aan de verdere innovatie van residentiële voorzieningen in zelfbeheer; en
4. bijdragen aan kennis over de rol van sociaal werk in de veranderende verzorgingsstaat in de context van de maatschappelijke opvang en de geestelijke gezondheidszorg.

Om de genoemde doelen te bereiken wordt gebruik gemaakt van het onderzoek dat sinds 2009 is uitgevoerd naar de ontwikkeling van zelfbeheerde voorzieningen vanuit de Wmo-werkplaats Amsterdam. Naar verschillende voorzieningen zijn kwalitatieve casestudies uitgevoerd, in samenwerking met ervaringsdeskundigen, docent-onderzoekers en studenten van de bachelors en master. Over dit onderzoek is tot nu toe alleen op de praktijk gericht gepubliceerd.

In het promotieonderzoek zal op basis van de casestudies een cross-case analyse worden uitgevoerd, met gebruik van de theoretische concepten institutionalisering en empowerment. Ter verdieping en verbreding van de cross-case analyse zijn focusgroepen en expertmeetings georganiseerd met stakeholders van zowel de onderzochte voorzieningen als andere voorzieningen in zelfbeheer in binnen- en buitenland (VS, VK).

Promotoren

• prof. dr. Tineke Abma (VUmc)
• prof. dr. Tine van Regenmortel (Universiteit Tilburg)

Co-promotoren

• dr. Martin Stam
• dr. Rosalie Metze