Jongerenwerkers aan zet in strijd tegen armoede en schulden
Een gezamenlijk leer- en onderzoeksproces
31 mei 2023 16:00 | Kenniscentrum Maatschappij en RechtEen op vijf Nederlandse jongeren kampt met geldzorgen*. Geldzorgen, armoede en schulden vormen een risico voor de ontwikkelkansen van jongeren. Jongerenwerkers willen daarom meer voor jongeren in (dreigende) armoede en/of met (dreigende) schulden betekenen. Om die reden bundelen 15 jongerenwerkorganisaties** en de lectoraten Youth Spot en Armoede Interventies hun krachten in een gezamenlijk leer-en onderzoeksproces.
Groeiende economische ongelijkheid
Al voor de coronacrisis, toenemende inflatie en energiearmoede was er sprake van een groeiende sociaaleconomische ongelijkheid in de samenleving. Recente cijfers laten zien dat het aantal jongeren met schulden fors toeneemt. Ook is de verwachting dat het aantal kinderen dat opgroeit in armoede zal volgend jaar weer toeneemt. Jongeren zijn bijvoorbeeld extra kwetsbaar omdat ze - vanwege hun levensfase – vaak geen buffer hebben opgebouwd. Bovendien vertoont de doelgroep vaak impulsiever gedrag, overschatten zij hun eigen financiële vaardigheden en onderschatten zij financiële risico’s. Daarbij heerst een algemeen gevoel dat armoedebeleid en schuldenpreventie regelmatig tekortschieten en te vaak uitgaan van onrealistische aannames (Custers, 2023).
Schuldhulpverleners hebben moeite om jongeren te bereiken
Jongeren in (dreigende) armoede en/of met (dreigende) schulden kunnen binnen hun gemeente terecht bij laagdrempelige informele lokale armoede- en schuldenprojecten, wettelijke gemeentelijke regelingen en formele professionele schuldhulpverleners. Uit onderzoek blijkt echter dat schuldhulpverleners moeite hebben om jongeren te bereiken en te bedienen. Problematiek blijft hierdoor lange tijd onzichtbaar en de problemen worden alleen maar groter.
Omdat het jongerenwerkers vaak wel lukt om deze doelgroep vroegtijdig te bereiken is het nodig om hun inzet op armoede en schuldeninzichtelijk te maken en te versterken. In veel gemeenten hebben jongerenwerkers een opdracht in armoedebestrijding en schuldenpreventie, maar er bestaan grote verschillen in het type aanbod (diensten en projecten) dat het jongerenwerk in iedere gemeente biedt. Ook is er weinig met onderzoek onderbouwde kennis voorhanden die jongerenwerkers hierbij kan ondersteunen.
Kennis delen en benutten
Jongerenwerkers uit 15 organisaties** hebben de lectoraten Youth Spot en Armoede interventies van de Hogeschool van Amsterdam gevraagd om een gezamenlijk leer- en onderzoeksproces te starten. Dit handelingsonderzoek beoogt in kaart te brengen met welk aanbod jongerenwerkers werken aan armoede en schulden en hoe zij dit aanbod en bijbehorend methodisch handelen verder kunnen versterken. Hierdoor kunnen zij duurzaam kansen bieden voor jongeren die opgroeien in (dreigende) armoede en/of met (dreigende) schulden. In werkplaatsen ontmoeten jongerenwerkers uit de 15 organisaties elkaar, zodat leren van elkaar (organisatie en gemeente overstijgend) en reflectie op het eigen handelen mogelijk wordt. Aan het eind van dit project hebben jongerenwerkers onderbouwde handelingsperspectieven waarmee zij hun inzet op het gebied van armoedebestrijding en schuldenpreventie kunnen versterken. Op deze manier wordt kennis gedeeld én benut om meer evidence-informed te werken in het jongerenwerk.
Dit onderzoek wordt met een RAAK-publiek medegefinancierd door Regieorgaan SIA, onderdeel van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO).
* Unicef, 2022
** Dynamo, Dock, Bindkracht 10, PerMens, De Schoor, Youth for Christ, Wijkz (XtraWelzijn), Gro-Up, Participe, R-Newt (Contour de Twern), Combiwel, Swazoom, MeerWaarde, JoU, AM Support/Presikhaaf University