Workshop IQ110

Project

Nederland is een land met een grote en toenemende diversiteit, met name in grootstedelijke omgevingen zoals Amsterdam (CBS, 2019). Bij diversiteit gaat om zowel economische diversiteit als diversiteit op het sociale en culturele vlak Bourdieu (1986). Deze diversiteit zien we ook terug in het onderwijs: in een klas zitten steeds meer kinderen met verschillende achtergronden. Van docenten wordt verwacht dat ze alle leerlingen ongeacht hun achtergrond gelijke kansen bieden, maar dit gebeurt nog niet altijd. Kansenongelijkheid in het onderwijs is zelfs een groot en groeiend probleem in Nederland (Onderwijsinspectie, 2016). In dit project wordt de effectiviteit van de workshop IQ110 onderzocht die er op gericht is om bewustzijn over kansenongelijkheid te creëren bij (toekomstige) onderwijs- en opvoedingsprofessionals en om hen te helpen bij het ontwikkelen van een professionele identiteit en handelingsbekwaamheid.

DOEL VAN HET PROJECT

Met dit project wil de onderzoeksgroep een bijdrage leveren aan gelijke kansen in het onderwijs door (toekomstige) onderwijs- en opvoedingsprofessionals de workshop IQ110 aan te bieden en de effectiviteit van de workshop te onderzoeken. Het eerste deel van de workshop bestaat uit het spelen van het IQ110 spel. Het spel is ontwikkeld voor (toekomstige) professionals in het basisonderwijs, voortgezet onderwijs, middelbaar beroepsonderwijs en hoger beroepsonderwijs. Daarnaast kan het spel gespeeld worden door kinderen en jongeren die zelf nog op de basis- of middelbare school zitten.

In de huid van een basisschoolleerling
In het spel kruipen de spelers in de huid van een leerling die start op de basisschool. Alle leerlingen hebben een IQ van rond de 110 maar ze verschillen in sociaaleconomische status en in cultureel, sociaal en psychologisch kapitaal. Tijdens hun schoolloopbaan komt iedere speler situaties tegen waar drie mogelijke consequenties aan verbonden zijn en waarbij de rest van de groep overlegt wat voor hen de meest waarschijnlijke uitkomst is. Dit levert positieve ervaringen en negatieve ervaringen op die weer van invloed zijn op de rest van het spelverloop. Het spel laat deelnemers zo op persoonsniveau beleven wat kansenongelijkheid voor invloed op het leven van mensen kan hebben. Door de deelnemers verschillende startposities te geven, krijgen ze inzicht in de beleving van achterstelling en bevoordeling. Ze worden persoonlijk geconfronteerd met de oorzaken en gevolgen van ongelijke kansen. Na het spelen van het spel reflecteren de deelnemers aan de workshop gezamenlijk op hun gemaakte keuzes, het gevoel die de positieve en negatieve ervaringen opriepen en welke onderdelen uit het spel ze terugzien in de praktijk.

Vervolgens krijgen de deelnemers een paar weken de tijd om een actiecanvas in te vullen, waarin ze aan de slag gaan met een specifieke probleemstelling rondom kansenongelijkheid in hun omgeving en uitzoeken wat er al aan gedaan wordt en wat zij daar nog aan toe zouden kunnen voegen.

Concrete handvatten
Hiervoor worden concrete handvatten geboden en verdiepende informatie is toegankelijk op de bijbehorende website IQ110.nl. Het doel van het invullen van het canvas is dat de deelnemers hun verkregen inzichten meenemen in hun dagelijkse professionele praktijk.

In het tweede deel van de workshop worden de canvassen in kleine groepen besproken en kunnen de deelnemers elkaar feedback geven en hun canvas aanscherpen. Daarna krijgen de deelnemers nog een kort college over kansenongelijkheid. Daarbij is ook ruimte voor discussies over de onderwerpen die voorbij komen.

Resultaat van dit project

Dit project wil de workshop IQ110 implementeren in het reguliere curriculum van onderwijs- en pedagogische opleidingen aan de HvA. Dit om zo veel mogelijk (toekomstige) professionals op een laagdrempelige manier te ondersteunen in het omgaan met kansenongelijkheid. Daarnaast wil het project de effectiviteit van de IQ110 workshop onderzoeken. Enerzijds wordt gekeken of de workshop positieve effecten heeft, anderzijds wordt gekeken welke factoren de (in)effectiviteit van de methode bepalen. Door de effectiviteit te onderzoeken kan worden achterhaald of het wenselijk is om de workshop in de toekomst breed in te zetten bij het opleiden van de onderwijs- en opvoedingsprofessionals van de toekomst in de grote stad.

De workshops en dataverzameling worden uitgevoerd door leden van de onderzoeksgroep. De deelnemers zijn studenten aan de HvA die een onderwijskundige of pedagogische opleiding volgen. De hoeveelheid ervaring met werken in het onderwijs loopt zeer uiteen. De deelnemers vullen aan het einde van de workshop een vragenlijst in met kwantitatieve vragen over onder andere hun bewustzijn, betrokkenheid, kennis en vaardigheden rondom het thema kansenongelijkheid. Daarnaast wordt de deelnemers gevraagd om de informatie die ze in hun actiecanvas hebben gezet in te vullen. Ten slotte wordt aan de deelnemers gevraagd wat ze meenemen uit de workshop IQ110 en welk element uit de workshop ervoor heeft gezorgd dat ze dat meenemen.

De beoogde eindproducten van dit project zijn een onderzoeksverslag, een artikel in een vaktijdschrift en een trainershandleiding voor het uitvoeren van de workshop IQ110.

• Artikel: 'A very unfair game. Promoting teacher ability to identify & address inequality of opportunity through playing a serious game ANON'
• Presentatie IQ110 results

Wie zijn bij dit project betrokken?

Het project wordt uitgevoerd door Dymphna Snijders Blok, André Koffeman, Wybe Stavenga, Jetske Meelker en Birgit Rusbach.