Kenniscentrum faculteit Digitale Media & Creatieve Industrie

Carlo De Gaetano start Professional Doctorate

Verbeelding van een leven met zeespiegelstijging

30 mei 2024 10:49 | Kenniscentrum FDMCI

Kunstenaar-onderzoeker Carlo De Gaetano van het FDMCI-lectoraat Visual Methodologies is geselecteerd voor een Professional Doctorate (PD)-traject in het domein Kunst + Creatief. De stijging van de zeespiegel is een centraal thema van zijn praktijkgerichte onderzoek, waarin artistieke en participatieve onderzoeksmethoden worden gebruikt. In september gaat De Gaetano officieel van start. Hij gaat onderzoeken hoe zeespiegelstijging op vernieuwende, participatieve en artistieke manieren kan worden gevisualiseerd.

Het PD-programma is in 2023 als pilot gelanceerd door de Vereniging Hogescholen in samenwerking met het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Regieorgaan SIA. Hiermee introduceert het HBO een nieuwe leerroute waarmee het de grenzen in de professionele praktijk wil verleggen. Zoals bij elke innovatie zal het integreren en opzetten van een nieuw soort leertraject geleidelijk moeten gebeuren, met ruimte voor leren en verbetering. Dat maakt het voor Carlo De Gaetano juist aantrekkelijk om aan deze pilot deel te nemen. “Ik vind het inspirerend dat ik deel uitmaak van een pilot. Het is heel voor mij heel verrijkend en heeft een bepaalde energie omdat alles nieuw is, mensen zijn nog aan het nadenken over hoe en wat vorm te geven.”

Van workshop naar Professional Doctorate

"Het begon eigenlijk twee jaar geleden toen ik een workshop ontwikkelde met het lectoraat Visual Methodologies en het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid binnen het onderzoeksproject Climate Imaginaries at Sea. We wilden manieren ontwikkelen om mensen te betrekken bij het nadenken over hoe het leven met klimaatverandering in de toekomst eruit kan zien. Hiervoor gebruikten wij participatieve onderzoeksmethoden en artistiek onderzoek. Al gauw zat ik tot mijn knieën in dit onderwerp en wist ik dat er meer in zat. Maar op dat moment wist ik nog niet zeker of ik moest solliciteren voor een PhD-positie of juist een praktijkgerichte positie moest zoeken. Maar toen de methodologieën zich tijdens het onderzoek en in verschillende experimenten begonnen te ontwikkelen, bleek dit project veel meer geworteld in de praktijk. Ik dacht dat solliciteren op een praktijkgerichter promotietraject, een PD, een mooie weg was om in te slaan.”

Herdenken, hervormen en herschrijven

“Twee jaar geleden nam ik deel aan de pre-PD sessies om een voorstel te schrijven voor de eerste oproep van de pilot. Helaas werd mijn voorstel in die eerste ronde niet geselecteerd. Ik had nog een jaar nodig om mijn onderzoeksidee te verfijnen en specifieker te maken, omdat het onderwerp ontzettend breed is. Deze periode was echt waardevol. Ik kon mij nog meer verdiepen in het onderwerp en mijn praktijkervaring te verbreden door workshops en praktijkexperimenten met audiovisuele collecties en generatieve AI uit te voeren in de artistieke onderzoeksstudio ‘Interspecies Inquiry’ van het lectoraat. Door het pre-PD-traject kwam ik ook in contact met mensen met totaal verschillende professionele achtergronden, wat hielp om mijn ideeën te spiegelen en opnieuw vorm te geven. Ik denk dat deze extra tijd goed van pas is gekomen om opnieuw over mijn voorstel na te denken, herschrijven en om het daarna opnieuw in te dienen voor een PD.”

Een iteratieve aanpak

“De primaire focus van het onderzoek is het verkennen en het opnieuw interpreteren van de relatie tussen mens en natuur in de context van de klimaatcrisis. Mijn onderzoek richt zich specifiek op de kritieke klimaatkwestie van de zeespiegelstijging in Nederland. In het onderzoek gebruik ik participatieve en artistieke onderzoeksmethoden, met de hulp van culturele visuele collecties en kunstmatige intelligentie, om fictieve visualisaties te maken van zeespiegelstijging. Hiermee verkennen we op een creatieve manier hoe mensen en andere soorten in de toekomst samen zouden kunnen leven in Nederland tijdens verschillende klimaatsituaties. Om dit te kunnen doen streef ik naar een iteratief proces, waardoor verschillende onderdelen van het onderzoek elkaar informeren en beïnvloeden. Ik heb nog geen superstrakke structuur opgezet omdat ik wil blijven leren van de uitkomsten van het onderzoek en van mijn collega’s.”

Aanpassen aan de zeespiegelstijging

“Onderzoekers en beleidsmakers werken al aan omschrijvingen over hoe Nederland er tot 150 jaar in de toekomst uit zou kunnen zien door klimaatverandering, en hoe het land zich daaraan kan aanpassen. Met droger of vochtiger weer, veranderingen in temperatuur en waterpeil, enzovoort. In het onderdeel van het onderzoek ben ik van plan om te onderzoeken hoe toekomstscenario’s over de zeespiegelstijging worden besproken, uitgelegd aan het publiek, wat voor een soort beelden ze gebruiken en aan welk soort perspectief ze prioriteit geven. Een van de toekomstscenario’s over zeespiegelstijging die ik heb bestudeerd is dat er een risico is om té optimistisch te zijn over technische oplossingen, zoals het zien van het stijgende water als een probleem dat alleen kan worden opgelost door hogere dammen te bouwen. Andere toekomstscenario's zijn meer omarmend naar de natuur en zien water niet als iets om tegen te werken, maar om mee te leren omgaan en samenleven.”

Uitdagen en transformeren

“Tijdens het tweede onderdeel van het onderzoek, dat meer verbonden is met wat ik nu doe, zou zijn om te werken met het audiovisuele collecties van het Nederlands Instituut voor Beeld & Geluid en andere archieven. Dit proces bestaat uit het creëren van beelden en audiovisuele collecties die gerelateerd zijn aan het onderwerp water en deze te hergebruiken in participatieve workshops als aanzet voor de verbeelding. Beelden en verhalen uit het verleden kunnen worden bevraagd en getransformeerd tot iets over de toekomst, door samen te gaan tekenen, schrijven en ontwerpen aan een soort gezamenlijke klimaatfictie. In deze fase zou ik graag doorgaan met het verkennen van participatieve praktijken om kunstenaars, schrijvers, beleidsmakers, architecten, enzovoort uit te nodigen om samen voor te stellen hoe de toekomst van dit land eruit zou kunnen zien.”

Toekomstige doelen

“Ik wil graag een gemeenschap van kunstenaars en schrijvers creëren om aan het onderwerp van klimaatverandering en zeespiegelstijging te werken. Ook wil ik met dit project een verbinding creëren tussen kunstenaars en beleidsmakers, klimaatwetenschappers en andere professionals die betrokken zijn bij het ontwikkelen van dergelijke toekomstscenario's. Ik denk dat het belangrijk is om te proberen deze scenario's begrijpelijker te maken voor het grote publiek. Fictie en artistieke methoden kunnen daarin bijdragen door de toekomstige scenario’s over de zeespiegelstijging tastbaarder en zichtbaar te maken voor een groter publiek.”

Begeleiding

Dit PD-traject wordt begeleid door Sabine Niederer (lector Visual Methodologies aan de Hogeschool van Amsterdam), Patricia de Vries (lector Art & Spacial Praxis aan de Gerrit Rietveld Academie), Rasa Bočytė(onderzoeker aan het Nederlands Instituut voor Beeld & Geluid) en Maya Livio (kunstenaar en assistent professor Climate, Environmental Justice, Media and Communication aan de American University).