Centre for Economic Transformation | CET
De tekorten op de arbeidsmarkt vragen om essentiele keuzes
Interview met Hafid Ballafkih, lector Arbeid en Human Capital in Transitie
“De vraag naar arbeid is de afgelopen tijd geëxplodeerd. In het onderwijs en de zorg begint dat al te schuren en te kraken, als het niet al tot stilstand is gekomen.” Lector Arbeid en Human Capital in Transitie Hafid Ballafkih schetst een weinig rooskleurig beeld van de arbeidsmarkt en de toekomst er van.
Eind dit jaar komt de Sociaal Economische Raad (SER) met een advies over de tekorten op de Nederlandse arbeidsmarkt. En dat is nodig volgens Ballafkih: “De vergrijzing gaat niet weg. Ik denk dat we over vijftien jaar een half miljoen mensen te kort komen.”
Volgens Ballafkih is het daarom tijd dat we als maatschappij morele keuzes gaan maken op de arbeidsmarkt: welke beroepen gaan we wel en niet stimuleren? “Je kunt je afvragen of we economische groei echt altijd na moeten streven. Kunnen we sectoren ook gecontroleerd laten krimpen?”
Maatschappelijk debat is nodig
De lector mist op dit moment een maatschappelijk debat over de arbeidsmarkt als geheel en wat we daarmee willen. “Ik heb het idee dat het nog niet echt doordringt bij de politiek dat we daar echt iets mee moeten, terwijl we - als we wachten - voor hele harde keuzes komen te staan.” Ballafkih wijst op het stikstofdebat waar boeren nu al voor die keuzes staan. “Willen we dat in het onderwijs en de zorg ook die keuzes gemaakt moeten worden? In feite gebeurt dat nu al als er gesproken wordt van een schoolweek van vier dagen.”
In de discussie over de arbeidsmarkt wordt heel vaak met een macro-economische bril naar het vraagstuk gekeken, ziet Ballafkih, bijvoorbeeld in het gesprek over een voltijdsbonus. “Dan heeft men het over als we allemaal een half uur extra werken dat het probleem dan is opgelost. Maar zo werkt het niet. Je moet ook kijken naar het micro-verhaal: de mismatch in skills, de geografische mismatch.”
Fundamentele keuzes die ook kansen bieden
Het is derhalve een heel lastig vraagstuk wat we als maatschappij over onszelf hebben afgeroepen. “We hebben heel lang deeltijd gestimuleerd, wat heel goed is, maar nu zie je daar ook de gevolgen van. En de gevolgen van onze inzet op ZZP-arbeid moeten nog komen. We staan dus voor hele fundamentele keuzes: wat vinden we wel en niet belangrijk als samenleving. Dat is niet altijd een vrolijk vooruitzicht, maar ik denk dat het ook een kans biedt.”