Nieuwkomers vinden lastig de weg naar sociale voorzieningen

Verkenningsfase

Onderzoekers Saskia Welschen en Pamela Lucas presenteerden de resultaten van de eerste fase. In deze verkenningsfase interviewden de onderzoekers verschillende nieuwkomers en betrokken professionals om een beeld te krijgen over de aankomst van nieuwkomers in de sociale basis. De centrale vraag was: (Hoe) vinden verschillende groepen nieuwkomers hun weg naar voorzieningen in de Amsterdamse sociale basis? Ze spraken met nieuwkomers uit 5 verschillende groepen: Asielzoekers, statushouders, Oekraïense ontheemden, ongedocumenteerde mensen en Oost-Europese arbeidsmigranten.

Wantrouwen, wegwijs zijn en waardigheid

De belangrijkste bevinding van de verkenning was dat nieuwkomers uit alle groepen het lastig vinden om de weg naar de institutionele sociale basis te vinden. Dat zijn de collectieve plekken waar mensen samenkomen, zoals een buurthuis of bibliotheek, en formele voorzieningen zoals een welzijnsorganisatie. Het zijn plekken waar sociaal professionals werken. 3 Factoren zijn daarbij van invloed:

1. Wantrouwen – naar (overheids)instanties, vaak op basis van negatieve ervaringen in het land van herkomst of gebrek aan kennis/overzicht van het Nederlandse systeem. Gevolg is dat veel in de eigen kring wordt opgelost.
2. Wegwijs zijn – weinig tot geen kennis van de ondersteuningsmogelijkheden in de sociale basis. Deels door onbekendheid met dit soort voorzieningen, maar voor sommige nieuwkomers ook door gebrek aan tijd en ruimte, omdat zij vooral bezig zijn met overleven.
3. Waardigheid – veel nieuwkomers ervaren een gebrek aan waardigheid op verschillende momenten in het aankomsttraject. Dit is deels in relatie tot ‘het systeem’ en deels in relatie tot anderen in de samenleving.

Product fase 1: Aankomen in Amsterdam

Tijdens de bijeenkomst werd het boekje Aankomen in Amsterdam gepresenteerd. Dit is het eindproduct van de eerste fase van dit onderzoek. Hierin zijn de resultaten van de verkenning en de ervaringsverhalen van verschillende nieuwkomers te lezen. Ook konden de aanwezigen de tijdlijnen van drie nieuwkomers uit het onderzoek bewonderen op posters in de ruimte. Het boekje is via onderstaande link beschikbaar.

Na de presentatie van de onderzoeksresultaten hield onderzoeker Rosanne van Kommer een kort interview met Jaber Mawazini. Hij is lid van de Klankbordgroep Vluchtelingen Amsterdam en van de klankbordgroep van dit onderzoek. Hij beaamde de onderzoeksresultaten en stelde de prikkelende vraag: ‘Wat verstaan we eigenlijk onder participatie?’

Vervolg van het onderzoek

Tijdens de bijeenkomst gingen de deelnemers met elkaar in gesprek aan de hand van vier vragen/ stellingen:

1. Hoe zorgen we dat nieuwkomers zich welkom voelen in de (institutionele) sociale basis?
2. Nieuwkomers hoeven helemaal niet aan te komen in de institutionele sociale basis, want ze vinden hun ondersteuning en ontmoeting wel op andere plekken.
3. De complexiteit en diversiteit van de doelgroep nieuwkomers vraagt veel specialistische deskundigheid. Dit kunnen professionals in de sociale basis niet bieden.
4. Het ondersteuningslandschap voor nieuwkomers is te onoverzichtelijk en er wordt onvoldoende samengewerkt.

Aan alle tafels zat een gemengd publiek van professionals, vrijwilligers, nieuwkomers, beleidsmakers en onderzoekers. Dat zorgde voor een levendige discussie rondom de stellingen. Ook werd de deelnemers gevraagd om aan de hand van deze stellingen na te denken over belangrijke thema's voor het vervolgonderzoek. De resultaten van deze gesprekken worden onderdeel van de tweede fase van het onderzoek, waarin het specifiek gaat over de professionals in de sociale basis. Via de projectpagina zijn de ontwikkelingen van het onderzoek te volgen.

Lees meer op de projectpagina van het onderzoek naar nieuwkomers in Amsterdam. Het project is onderdeel van de Werkplaats Sociaal Domein Amsterdam en Omgeving.

Meer weten over het onderzoek? Neem contact op met: