Het welzijn van ongedocumenteerden als professionele opdracht
Een literatuurstudie en een reflectie op de rol van sociaal werk
17 mrt 2023 09:54 | Kenniscentrum Maatschappij en RechtHet leven van ongedocumenteerden is hard en vol onzekerheden. Ongedocumenteerden hebben de facto dan ook relatief veel zorg en ondersteuning nodig en hebben op basis van wetten en mensenrechtenverdragen hier ook vaak recht op. In deze studie hebben wij onderzocht of deze ondersteuning ook daadwerkelijk geleverd wordt. Daarvoor hebben wij een verkennende literatuurstudie uitgevoerd waarin ruim 50 studies zijn geïncludeerd, voornamelijk uit of over Nederland. Hieruit bleek dat het perspectief van sociaal professionals grotendeels miste. Vandaar dat er aanvullend op de literatuurstudie een klein aantal personen (n=12) is geïnterviewd over de rol van sociaal professionals.
Uit de literatuur blijkt dat maar zeer beperkt zorg en ondersteuning wordt geleverd aan ongedocumenteerden en dat als deze hulp wordt geleverd deze vaak tekort schiet. Hoewel dit vooral bij medische professionals (zoals werkzaam in ziekenhuizen) en psychologen is geconstateerd, speelt dit vermoedelijk ook bij sociaal professionals. Hiermee ontstaat het beeld dat de formele hulp aan ongedocumenteerden beter kan en moet. Ongedocumenteerden lijken voor een groot gedeelte onnodig slachtoffer te worden van een combinatie van onwetendheid, capaciteitsproblemen en gebrekkige daadkracht.
Om de ondersteuning naar ongedocumenteerden te verbeteren moet er, zo wordt beredeneerd, op tenminste drie sporen worden ingezet: de kennis moet bij alle partijen worden vergroot; de regelgeving moet breder onder de aandacht worden gebracht; en (sociaal) professionals dienen de hulp aan ongedocumenteerden nadrukkelijker als hun taak te zien. In de rapportage wordt dit nader uitgewerkt.