De invloed van vermoeidheid door fysieke inspanning op bewegen en vallen
Bij niet- en pre-kwetsbare ouderen
ProjectVallen is een groot probleem bij de toenemende populatie ouderen in Nederland. Ruim 33% van de ouderen valt minimaal eens per jaar en dit percentage neemt toe met de leeftijd. Bovendien betreft het niet-actieve én actieve ouderen. De mogelijke oorzaak: een verkeerde inschatting van het fysiek functioneren versterkt door spiervermoeidheid. Het is hierbij nog onbekend hoe groot de rol van spiervermoeidheid precies is. In dit project brengen onderzoekers deze factor in kaart met als doel: het verkrijgen van inzichten om vallen door vermoeidheid te voorkomen.
Valrisico is sterk gerelateerd aan het beweeggedrag van ouderen. Het wordt o.a. bepaald door het fysiek functioneren (zoals spierkracht, balans, uithoudingvermogen) en door de eigen perceptie van het functioneren (bijvoorbeeld over- of onderschatting). Ben je moe na inspanning? Dan zie je veranderingen in het fysiek functioneren en het beweeggedrag. Zijn die veranderingen zodanig dat het valrisico toeneemt?
Van ouderen weten we al dat ze geregeld te voorzichtig zijn of juist roekeloos gedrag vertonen. Misschien ken je het van je eigen opa of oma. Gaat je opa bijvoorbeeld anders bewegen als hij moe wordt na inspanning? En wat doet dat met zijn valrisico? De invloed van spiervermoeidheid (na fysieke inspanning) op beweeggedrag bij thuiswonende (niet- en pre-kwetsbare) ouderen (65+) is tot op heden onduidelijk.
Prof. dr. Mirjam Pijnappels, hoogleraar mobiliteit bij veroudering VU Amsterdam:
Een groot gemis in onze kennis naar vallen bij ouderen is het effect van vermoeidheid, op zowel het fysieke functioneren als op de inschatting van balansvermogen. Inzicht hierin uit dit onderzoek hopen we toe te kunnen passen in de praktijk om vallen door vermoeidheid te voorkomen.
Doel
Het ontrafelen van het effect van vermoeidheid door fysieke inspanning op de relaties tussen fysiek functioneren, zelfinschatting en beweeggedrag.
Methode
Dit promotietraject bestaat uit aantal deelprojecten met verschillende deelvragen:
- Wat is de relatie tussen verschillende vormen van vermoeidheid en valrisico bij ouderen?
(systematisch literatuuronderzoek) - Wat is het effect van spiervermoeidheid op zelfinschatting en beweeggedrag tijdens het lopen?
(experiment met kwalitatieve en kwantitatieve uitkomstmaten) - Passen ouderen hun beweeggedrag aan als gevolg van spiervermoeidheid na (loop)inspanning?
(kwantitatief experiment) - Worden veranderingen in fysiek functioneren en zelfinschatting door een valpreventieprogramma (InBalans) beïnvloedt door verandering in vermoeidheids(gewaarwording)? Deze laatste studie heeft een directe samenwerking met het longitudinale In Balans onderzoek: Effectiviteit preventietraining In Balans op vallen en valletsels bij ouderen met verhoogd valrisico - HvA ).
Wat zijn de verwachte resultaten/producten?
- Deze studie toont aan of en hoe vermoeidheid, waarvan we weten dat het een afname geeft in fysiek functioneren, ervoor zorgt dat ouderen hun beweeggedrag aanpassen.
- Een mogelijk aanbeveling over de rol van vermoeidheid na inspanning aan valpreventieprogramma’s.
- Wetenschappelijke publicaties, presentaties en een proefschrift.
- Doorwerking in het onderwijs door deelname van HvA-studenten Oefentherapie en Fysiotherapie
Wat is de verwachte maatschappelijke impact?
Beïnvloedt de spiervermoeidheid de zelfinschatting van het fysiek functioneren en daarmee het beweeggedrag? En hoe? Deze vragen zijn onderdeel van dit promotietraject. De antwoorden op deze vragen moeten therapeuten en ouderen inzichten geven in hoe veilig het is om activiteiten uit het dagelijks leven te (blijven) doen die deze vermoeidheid veroorzaken. Denk aan lopen, fietsen of bijvoorbeeld boodschappen doen.
Hoe draagt het project bij aan onderwijs en onderzoek?
Studenten van de HvA-opleidingen Oefentherapie en Fysiotherapie en VU Bewegingswetenschappen helpen mee in de verschillende onderzoeksfases van dit traject. Het projectteam publiceert de onderzoeksresultaten in wetenschappelijke artikelen en presentaties. Het projectteam koppelt de resultaten terug naar de onderzoeksgemeenschap en deelnemers in dit onderzoek.
Fundamentele kennis over beweegstrategieën bij ouderen en het effect van vermoeidheid hierop is bewegingswetenschappelijk van belang voor onze kennis over motorisch bewegen tijdens veroudering (gerontologie).
Betrokken lectoraten
Externe partners
- Vrije Universiteit Amsterdam (Mirjam Pijnappels, Maaike van Gameren)
- VeiligheidNL (Sanne Frazer)
Locatie
VU en HvA
Subsidieverstrekker
NWO (promotiebeurs voor leraren)
