Exploring "Citizen Science" Approaches
Tools for community based health monitoring and impact assessment
ProjectMede dankzij GGD monitors beschikken we over ‘expert based’ kennis over de gezondheid en het welbevinden van de burger. Maar die kennis is voor de burgers zelf vaak niet relevant en ook niet goed toegankelijk. Ofwel, er is wel kennis over de mensen, maar deze is niet van de mensen. Daardoor is ook de betrokkenheid van bewoners bij het ontwikkelen van ruimtelijk, sociaal of economisch beleid op lokaal niveau lastig, terwijl het voor de lokale volksgezondheid zo belangrijk is. Experts investeren veel in communicatie, maar het blijft voor buurtbewoners een ver-van-mijn-bed-show. Dit project gaat bijdragen aan het uitproberen van verschillende manieren om hiermee om te gaan en zo te komen tot werkprincipes voor kennisparticipatie en 'sociaal robuuste kennis' op het gebied van de publieke gezondheid.
Het doel is het ontwikkelen en testen van methoden en werkprincipes voor gezondheidsmonitoring en -rapportage in de lokale gemeenschap en voor evaluatie van beleid, programma’s en projecten (Health Impact Assessment). Dit praktische deel wordt aangevuld met de ontwikkeling van een theoretisch raamwerk, gebaseerd op het concept van ‘sociaal robuuste kennis’ van Nowotny et al (2001). In het theoretisch kader gaan we bovendien uit van een ‘asset based’ benadering: gezondheid vatten we op als ‘the ability to adapt and self manage’ (Huber 2012).
Tegelijk met de ontwikkeling van een theoretisch raamwerk vinden pilots in de praktijk plaats. In het Amsterdamse Slotermeer ontwikkelen we samen met bewoners een visie op gezondheid, ofwel Gezonde Wijk Profiel. Op basis daarvan presenteren we voor burgers betekenisvolle informatie over de gezondheid van de wijk (= een burger VTV). Tot slot ontwikkelen we een Gezonde Wijk Scan. Een diagnose-instrument (= community based Health Impact Assessment) waarmee wijkbewoners plannen voor de wijk kunnen toetsen aan hun eigen Gezonde Wijk Profiel. De bedoeling is dat wijkbewoners kunnen meebepalen in hoeverre die plannen daaraan bijdragen of juist niet. Bovendien biedt dit hun de mogelijkheid om actief mee te praten over die plannen. Ook de uitvoering van de pilot is praktisch, we werken met wat we aantreffen. Hadden we eerst nog het plan om een burgerpanel samen te stellen, al gauw bleek dat werken met ambassadeurs uit de wijk beter zou zijn. Hierdoor is er een veel breder draagvlak gekomen voor het project.
Het project wordt uitgevoerd in 2013-2016. In 2014 ging het praktijkonderzoek in Slotermeer van start. Er zijn inmiddels 22 gezondheidsambassadeurs opgeleid door lokale professionals. De ambassadeurs gaan in gesprek met bewoners uit de wijk over de vraag ‘Wat is gezondheid voor jullie?’ Uiteindelijk rolt hier een wijk-specifieke visie op gezondheid uit, waar de bewoners zich in zullen herkennen. De eerste resultaten worden momenteel geanalyseerd. In november 2014 werd het project bekroond met een gezondheidsfestival in Slotermeer, dat werd bezocht door ruim 500 bezoekers.
Meer informatie:
Lea den Broeder, l.den.broeder@hva.nl
Exploring Citizen Science wordt uitgevoerd door het RIVM. Het deel van het onderzoek dat in het Amsterdamse Slotermeer plaatsvindt, wordt samen met een aantal partners uitgevoerd: HvA, BOOT, Eigenwijks , Zoete Appel en de GGD. De resultaten van het onderzoek worden geëvalueerd door vierdejaars HvA-studenten van de opleiding Voeding en Diëtetiek. Lea den Broeder (HvA/RIVM) leidt het project.
Meer informatie:
Lea den Broeder, l.den.broeder@hva.nl
