Fysiotherapeutische risicofactoren en behandeling op maat voor patiënten met slokdarmkanker
Promotieonderzoek
ProjectVeel patiënten met slokdarmkanker krijgen na de operatie een complicatie. Het herstel na de operatie is afhankelijk van de lichamelijke conditie voor de operatie. In dit project wordt onderzocht welke patiënten een verhoogde kans hebben op een vertraagd herstel en of dat met fysiotherapie kan worden verbeterd.
| Financiering: | NWO promotiebeurs |
| Promotor: | prof. dr. Raoul Engelbert (HvA) |
| Lectoraat: | Fysiotherapie - Transitie van zorg bij complexe patiënten |
Doelstelling
Het project onderzoekt of het herstel na operatie van slokdarmkankerpatiënten met een geïndiceerde behandeling kan worden verbeterd. Op basis hiervan kan een op maat gesneden fysiotherapeutische behandeling ontwikkeld worden die gericht is op risicovolle patiënten.
Verwachte resultaten
- Beschrijving van de pre- en postoperatieve functionele status bij slokdarmkankerpatiënten die een operatie ondergaan;
- Identificatie van preoperatieve prognostische factoren voor postoperatief herstel en optreden van complicaties bij slokdarmkankerpatiënten die een operatie ondergaan;
- Een model waarmee patiënten met een verhoogd risico op postoperatieve complicaties in de praktijk geïdentificeerd kunnen worden;
- Een op maat gesneden behandelprogramma voor het verbeteren van de functionele status met behulp van zowel fysieke training als eHealth in de thuissituatie.
Risicostratificatie kan bijdragen aan het doelmatig inzetten van een fysiotherapeutische behandeling door alléén de patiënten met een hoog risico op een vertraagd herstel een behandeling op maat aan te bieden. Dit onderzoek draagt bij aan de (transitie van) kennis in de keten rondom complexe patiënten met slokdarmkanker en dient als voorbeeld voor andere patiëntengroepen die een operatie ondergaan met een grote invloed op de functionele status.
Daarnaast draagt dit onderzoek bij aan de ontwikkeling van kennis binnen het fysiotherapeutisch curriculum en kan daarin direct toegepast worden. Het onderzoek vindt voor een groot deel plaats in de academische werkplaats (HvA-AMC) en biedt studenten de mogelijkheid te participeren in het onderzoek, onderzoeksvaardigheden te ontwikkelen, te werken volgens state-of-art protocollen en kennis op te doen van complexe academische patiëntenzorg en zorginnovaties.
Twee patiënten, allebei man en allebei in de zestig, gediagnosticeerd met een zware aandoening ondergaan dezelfde operatie. Dat de patiënt die in zijn vrije tijd zonder een centje pijn een halve marathon liep, sneller herstelt dan de ander die hijgend de trap beklom, klinkt logisch. Hoe fitter je bent, hoe beter je bijkomt van een operatie en des te minder risico je hebt op postoperatieve complicaties: dit verband staat inmiddels. Onderzoeker Maarten van Egmond wil weten of dit ook geldt voor mensen van wie de slokdarm is verwijderd na de diagnose kanker. “Het goede nieuws is dat de pre- en post-operatieve fitheid van een patiënt te verbeteren valt,” vertelt Van Egmond, “deels door fysiotherapie”.
Wat onderzoek je?
“Als ik het in twee vragen samenvat: is er een relatie tussen de preoperatieve fitheid van deze patiëntengroep en hun herstel na de chirurgische ingreep? En wat zijn die voorwaarden voor een goed herstel? Is dat een actief leven, een gezond gewicht, sterke ademhalingsspieren?”
De cijfers zijn niet hoopvol: na vijf jaar is 15 tot 20% van mensen met slokdarmkanker in leven. Hoe herstellen patiënten zich van wie de slokdarm is verwijderd?
“Deze operatie staat er om bekend dat na afloop relatief vaak complicaties optreden. De wond kan gaan lekken, of de patiënt krijgt moeite met het ophoesten van slijm, waardoor hij een longontsteking kan krijgen. Slokdarmkanker heeft ernstige gevolgen, maar het vreemde aan deze ziekte is dat de patiënt zich niet ziek voelt. Ik benader patiënten uit het AMC met de vraag of ze mee willen doen aan een meting die voor en na de operatie hun fitheid vaststelt. Een groot deel doet graag mee, maar er zijn er ook die het psychisch te belastend vinden. Per slot van rekening staat hun leven op zijn kop.”
Wat kan fysiotherapie voor deze patiëntengroep betekenen?
“We onderzoeken de mogelijkheid van een op maat gemaakt fysiotherapeutisch behandelprogramma voor zowel voor als na de ingreep. Wie heeft er baat bij zo’n programma? Ik stel een risicoprofiel op, zodat de mensen met eigenschappen voor een vertraagd herstel er straks uitgepikt kunnen worden. De ziekenhuisfysiotherapeut profileert zich met dit type behandelprogramma straks beter. En artsen willen weten waarin de fysiotherapeut hun werk kan aanvullen.”
Hoe ben je onderzoeker geworden?
“Ik heb een achtergrond in de revalidatie en in 2008 werd ik uitgenodigd om neurologische lessen aan de HvA te geven. Ik besloot een master Evidence Based Practice aan de UvA te volgen en schreef een thesis over de pre-operatieve fitheidsstatus van patiënten met slokdarmkanker. Daarna kwam de mogelijkheid dit onderzoek uit te breiden. Het verband tussen mijn werk in de revalidatie en het huidige onderzoek is dat het om mensen met een ernstige aandoening gaat die daar enorme gevolgen in hun dagelijks leven van ondervinden. Wat me drijft in dit onderzoek is dat het direct toepasbaar is in de praktijk.”
Hoe bevalt het werken in de Polifysiek, de academische werkplaats van HvA en AMC?
“Daarin vind ik zeker nóg een drijfveer. Het is een uitdaging deze buitenpoli met elkaar vorm te geven, en te zien hoe artsen van het AMC enthousiast raken. Aan ons de mooie taak om het onderwijs optimaal in Polifysiek te integreren; ik ben en blijf naast wetenschapper ook docent.”
