Naar optimale mix van on- en offline thuisrevalidatie ouderen

‘Revalideren is topsport’, begint Eva Klaassen. ‘Vooral voor ouderen. Hoe hoger je leeftijd, hoe langzamer je herstel. Daarom is een goede afstemming van voeding en beweging bij ouderen cruciaal. Stel: je gaat meer trainen dan je gewend bent en je eet onvoldoende eiwitten, dan pleeg je roofbouw op je lichaam.’

BITE-IT-interventie

Eva Klaassen is opgeleid tot algemeen fysiotherapeut aan de Hogeschool Leiden. Daarna combineerde ze haar werk als fysiotherapeut met de master Health Sciences aan de Vrije Universiteit Amsterdam (VU). Afgelopen jaar werkte ze als onderzoeksassistent op het SO-NUTS-onderzoek bij de HvA. Sinds kort is ze promovenda op het BITE-IT-onderzoek, onder begeleiding van Bart Visser (promotor), Josje Schoufour (copromotor) en Daniël Bossen (copromotor).

‘Doel van het BITE-IT onderzoek is het ondersteunen van revaliderende ouderen en hun behandelaren bij de optimalisatie van het fysiek functioneren van de revaliderende ouderen in hun thuissituatie. Hiertoe willen we een blended (een combinatie van on- en offline begeleiding, red.) voeding- en beweegprogramma ontwikkelen en testen.’ Klaassens 4-jarige promotieonderzoek valt samen met het BITE-IT-onderzoek. ‘Met de ontwikkeling van een optimale blended BITE-IT-interventie willen we de thuisrevalidatie voor onze oudere doelgroep verbeteren.’

Blended care

‘In een geriatrische revalidatiesetting stemmen zorgprofessionals, zoals een fysio- of oefentherapeut en een diëtist, psycholoog en/of logopedist hun behandeling geheel op elkaar af’, vervolgt Klaassen. ‘Dat lijkt ideaal. Toch willen we mensen graag zo snel mogelijk naar huis hebben. En dat willen zij zelf doorgaans ook. Thuis ontdek je wat je nodig hebt om je dagelijkse routine weer op te pakken. Daarnaast kunnen mensen niet langer dan medisch noodzakelijk in een opnamesetting verblijven vanwege de huidige vergrijzing en de oplopende zorgkosten.’ Tijd dus voor een goede thuisbegeleiding gebaseerd op online en face-to-face-begeleiding.

Klaassen: ‘In de eerste fase van mijn promotieonderzoek analyseren we hoe deze ‘blended care’ eruit moet zien. Hiertoe interviewen we 15 tot 20 revalidanten en 2 tot 3 groepen van 6 tot 8 zorgprofessionals. Revalidanten vragen we wat zij belangrijk vinden in hun hersteltraject en welke barrières ze ervaren richting het gebruik van technologie. Ook professionals vragen we naar hun belemmeringen ten aanzien van de inzet van eHealth. In een online omgeving kun je mogelijk makkelijker samenwerken met andere professionals. Mits je je manier van rapporteren op elkaar afstemt. Professionals werken echter vaak onder grote tijdsdruk, waardoor omschakelen naar een nieuwe manier van werken niet altijd haalbaar lijkt.’

Nieuwe werkwijze

Aan de hand van het pakket van eisen, opgesteld in de eerste onderzoeksfase, wordt een gebruiksvriendelijke app ontwikkeld voor ouderen én een online dashboard met handleiding voor professionals. ‘Deze testen we eerst op kleine schaal onder de doelgroep. Samen met de technici van Vivica. Ik kan me voorstellen dat ouderen in de app bijvoorbeeld een voedingsdagboekje kunnen invullen, zodat professionals kunnen monitoren of zij voldoende eiwitten binnenkrijgen. Ook is er informatie te vinden over voeding en beweging én kan een therapeut oefeningen klaarzetten voor een revalidant. Daarnaast wordt er een agenda- en een chat/belfunctie ingezet.

De ontwikkelde interventie wordt vervolgens getest onder 80 geriatrische revalidanten en hun behandelaren in een grootschalige, 1,5 jaar durende effectstudie. Gedurende deze studie meten we of ouderen meer eiwitten gaan eten én of ze meer gaan bewegen. Daarnaast bevragen we zowel de ouderen als de professionals naderhand op hun ervaringen met de nieuwe werkwijze.’

Toekomstbestendige behandelmethoden

Tijdens haar gehele promotietraject werkt Klaassen aan de implementatie van de blended BITE-IT-interventie in de praktijk en het onderwijs. ‘De techniek van Vivica sluit over het algemeen goed aan bij de wensen vanuit de praktijk. Natuurlijk moeten eerst alle ‘bugs’ uit het systeem. Wanneer de interventie goed werkt, willen we deze graag uitrollen. Te beginnen bij eerstelijns praktijken, daarna wellicht breder.

Studenten Fysiotherapie en Voeding en Diëtetiek kunnen tijdens het onderzoek een bijdrage leveren. Bijvoorbeeld door het uitvoeren van metingen of bij het afnemen van interviews. Ik kan me tevens voorstellen dat we gastcolleges verzorgen aan de verschillende opleidingen of onze kennis verwerken in een minor gericht op eHealth. Ook willen we nascholingscursussen ontwikkelen voor professionals.’

Waar ze over 4 jaar hoopt te staan? ‘Ik hoop dat we tegen die tijd zoveel kennis vergaard hebben dat we de behandelmethoden van professionals meer toekomstbestendig kunnen inrichten. Dat zal even wennen zijn voor revalidanten en professionals, maar zorgt op termijn hopelijk voor nóg betere ondersteuning in de thuissituatie.’