Vitaal ouder worden met voldoende eiwitten en actieve leefstijl

‘In je lijf vindt een continue opbouw en afbraak van spiermassa plaats’, vertelt Sjors Verlaan. ‘Dat zie je bijvoorbeeld bij iemand met gips om zijn been. Binnen een week kun je, door de afname van spiermassa, je vinger tussen het been en het gips steken. Bij jongeren is dit geen probleem. Een paar weken gezond eten en sporten en ze zijn de oude. Bij ouderen kan de aanmaak van een kilo spiermassa zo een jaar van intensieve training en hoge eiwitinname kosten.’

Verlaan werkt als senior onderzoeker bij FrieslandCampina en is betrokken bij onderzoeksprojecten van de Radboud Universiteit en de HvA. Hij is projectleider bij het onderzoeksproject App ‘n Eiwit. ‘Onvoldoende spiermassa en -kracht’, vervolgt hij, ‘zorgen bij ouderen voor problemen. Bewegen wordt moeizamer. De genezing na ziekte verloopt minder voorspoedig. Daarnaast nemen spieren glucose op. Wanneer je minder spiermassa en meer vetmassa hebt, loop je meer kans op diabetes type II.’

Duurzame oplossing

‘Wanneer ouderen ziek zijn, verliezen zij vaak in rap tempo spiermassa’, vult Josje Schoufour aan. ‘Omdat het voor hen zo lastig is om deze spiermassa weer op te bouwen, zijn we vaak al blij als we de spieráfname kunnen stoppen.’

Schoufour werkt als senior onderzoeker en voedingsdeskundige voor onderzoeksthema Mensen in Beweging (MIB) van het Centre of Expertise Urban Vitality (CoE UV) van de HvA. Als onderzoeker is ze betrokken bij het onderzoeksproject App ’n Eiwit. ‘Eiwitten vullen enorm’, vertelt ze verder. ‘Bij de meeste ouderen neemt hun eetlust af. Je ziet daardoor dat een aanzienlijke groep onvoldoende eiwitten eet. Zeker de kwetsbare groep, terwijl deze juist méér eiwitten nodig heeft om gezond te blijven. Soms krijgen deze ouderen van een diëtist repen en poeders, die even een eiwit-boost geven. Maar dit is geen duurzame oplossing.’

Doorontwikkelen eiFIT-app

Om ouderen te ondersteunen genoeg eiwitten te eten én voldoende te bewegen, ontwikkelen de onderzoekers tijdens het onderzoeksproject App ‘n Eiwit een leefstijl-app die hen ondersteunt bij het bouwen aan en behouden van een gezonde leefstijl. Schoufour: ‘De eerder ontwikkelde eiFIT-app is hierbij ons uitgangspunt. Deze app helpt je je dagelijkse eiwitinname ruwweg te schatten. Wanneer je moeite hebt om voldoende eiwitten te eten, willen we inbouwen dat je suggesties krijgt: ‘Neem vandaag nog even bakje kwark of een handje noten.’

Enkel de inname van voldoende eiwitten zorgt natuurlijk nog niet voor het behoud en/of de aanmaak van spiermassa en -kracht. Daar heb je ook lichaamsbeweging voor nodig. Daarom willen we de eiFIT-app – door webbouwers van Vivica - laten inbouwen in een groter gezondheidsplatform waarbij ook fysieke activiteit gestimuleerd kan worden.’

Van analyse tot testfase

De onderzoekers startten onlangs met een analyse van de al aanwezige kennis. Schoufour: ‘Wat weten we over onze beoogde doelgroep: actieve en inactieve 55+'ers? En hoe kunnen we onze adviezen zo goed mogelijk op hen afstemmen? Eerder opgedane kennis gebruiken we bijvoorbeeld bij de ontwikkeling van informatieve filmpjes, maar ook voor receptsuggesties en bij het uitdenken van stimulerende opdrachten. Uiteraard stemmen we de inhoud van de app af met een testgroep.’

Wanneer de pilotversie van de app gereed is, wordt deze 4 weken lang getest onder zo’n 50 ouderen, door onderzoekers van de Radboud Universiteit. Na de laatste aanpassingen volgt een effectiviteitsstudie, wederom uitgevoerd vanuit de Radboud Universiteit. Schoufour: ‘Hierbij testen 230 actieve en inactieve ouderen de app over een periode van 12 weken. Het doel van de studie is om hoge eiwitinname te verwezenlijken als onderdeel van een actieve leefstijl, zonder veel begeleiding. Zodat de verandering van het eetgedrag beklijft.'

Zorgontlasting

De onderzoekers hopen aan te tonen dat de eiwitinname van ouderen hoger wordt en/of optimaliseert door gebruik van de app. Schoufour: ‘Dat hier geen poeders of shakes voor nodig zijn, maar dat een gezond afwisselend voedingspatroon voldoet. Daarnaast zou ik het mooi vinden als we ouderen kunnen motiveren om nieuwe producten, recepten en/of oefeningen uit te proberen die bijdragen aan een duurzame, gezonde leefstijl.’

Verlaan: ‘Ik kan me voorstellen dat de app straks een mooie ‘tool’ vormt voor zorgprofessionals om ouderen online te coachen naast fysieke begeleiding, blended care, zogezegd. Dat biedt uiteindelijk een stuk zorgontlasting.’