ProMIO UP stimuleert gezonde leefstijl Turkse migrantenouderen

‘De vergrijzing in Nederland neemt in rap tempo toe’, vertelt Michael Tieland. ‘Binnen de Nederlandse bevolking stijgt het aantal ouderen op dit moment met 60%. Binnen groepen met een migratieachtergrond ligt dit percentage rond de 200%. Ouderen met een migratieachtergrond worden zo’n 10 jaar eerder dan Nederlandse ouderen – vanaf 55 jaar – geconfronteerd met chronische aandoeningen. Denk aan obesitas, diabetes type 2 en sarcopenie (de afname van spierkracht door onvoldoende beweging en/of eiwitinname, red.).’

Grote gezondheidsverschillen

Tieland is voedingsfysioloog en bewegingswetenschapper. Hij is gepromoveerd op voedings- en bewegingsstrategieën voor de kwetsbare, oudere mens. Sinds 2016 werkt hij als senior-onderzoeker binnen het lectoraat Voeding en Beweging van de HvA. Hij leidt er de onderzoekslijn Voeding en beweging bij ouderen en is projectleider van het ProMIO-onderzoek. Daarnaast is hij hogeschool hoofddocent bij de opleiding Voeding en Diëtetiek en coördinator van het onderzoeksthema Gezond Ouder Worden van het CoE UV.

‘Door het ProMIO-onderzoek weten we dat sarcopenie aanzienlijk meer voorkomt bij ouderen in de Turkse, Marokkaanse en Surinaamse gemeenschap’, vervolgt Tieland. ‘Dit heeft mogelijk te maken met het feit dat zij minder bewegen en andere voedingsgewoonten hebben. Dat vind ik zorgwekkend. Helemaal nu we zien dat deze groepen ouderen zo sterk groeien. Chronische aandoeningen zorgen voor een sterk verminderde kwaliteit van leven. Daarnaast belast het ons zorgsysteem. Heel belangrijk dus om de grote gezondheidsverschillen tussen ouderen in ons land te verminderen.’

Gezonde leefstijlinterventie

Het eerste onderzoek naar een gezonde leefstijlinterventie voor ouderen met een migratieachtergrond – ProMIO 1.0 – startte in 2018. Gefinancierd door SIA RAAK. Tieland: ‘We onderzochten hoe een voedings- en beweegprogramma eruit zou moeten zien voor Turkse, Marokkaanse en Surinaamse ouderen. We ontdekten dat een cultuursensitieve aanpak heel belangrijk is. Daarnaast zijn een goede voorlichting en voorlichtingsmaterialen in verschillende talen noodzakelijk.’

De resultaten van de pilot van ProMIO 1.0, waarin de interventie werd getoetst, waren veelbelovend. Tieland: ‘Ouderen gingen flink vooruit in spierkracht. Vervolgens toetsten we gedurende ProMIO 2.0 de effectiviteit van de ProMIO-interventie. We ontdekten dat we sterke aansluiting hebben bij de Surinaamse ouderen, maar minder bij de Marokkaanse en de Turkse.’ Naar het waarom achter deze verminderde aansluiting kan Tieland slechts gissen. ‘Onze onderzoeker was destijds een hoogblonde, Nederlandse dame. We misten professionals die een sterke verbinding hebben met de doelgroep. Ook onderschatten we, vermoed ik, het belang van aansluiting vanuit de gemeenschap.’

Belemmerende en stimulerende factoren

Tijdens ProMIO UP richten onderzoekers zich op de Turkse doelgroep. Zij brengen in kaart wat de belemmerende en stimulerende factoren zijn om deze ouderen beter in beeld te krijgen. ‘Met een kwantitatieve analyse van ProMIO 2.0 analyseren we wat de stimulerende factoren zijn bij de Surinaamse ouderen. Deze geven wellicht een richting voor het benaderen van de Turkse ouderen. Ook onderzoeken we kwalitatief wat de doelgroep zelf wil en hoe we onze communicatiemiddelen daarop kunnen aanpassen.

Het contact leggen we ditmaal anders. Via onderzoekers van de HvA die op andere gebieden onderzoek doen en al goede contacten hebben binnen de Turkse gemeenschap. Ook hebben wij binnen ProMIO een Turkse docent die als verbinder kan werken. We benadere wijkcentra en gaan op zoek naar professionals die een verbindende rol vervullen. Zodra we weten wat wel en niet werkt, passen we onze bestaande interventie en voorlichtingsmaterialen hierop aan.’

Verkleinen van verschillen

Waar Tieland uiteindelijk op hoopt? Op een mooie, aangepaste interventie: een beweeg- en voedingsprogramma dat effectief is voor Turkse ouderen. Waarin professionals goed met elkaar samenwerken. En dat geïntegreerd is in de Amsterdamse wijken. Ik verwacht dat we een wervingsstrategie ontwikkelen die waardevol en toepasbaar is bij vervolgonderzoek gericht op inclusie en diversiteit. Mijn uiteindelijke doel is het reduceren van gezondheidsverschillen in Amsterdam. Er komt dus vast nog wel een ProMIO 3.0 en wellicht een 4.0. We zijn voorlopig nog niet klaar.’