Samenwerking en AI bevorderen herstel na oncologische operatie

‘Jaarlijks worden zo’n 35.000 mensen geconfronteerd met kanker in de maag, lever, darmen of longen’, vertelt Charlotte van Westerhuis. ‘Het percentage mensen dat niet goed herstelt na een operatie ligt hoog. Na een half jaar heeft 50% nog moeite met dagelijkse handelingen, zoals wandelen, fietsen en boodschappen doen. Gelukkig is er steeds meer aandacht voor de afstemming van het voedings- en beweegadvies na een dergelijke ingreep. Onderzoek wijst namelijk uit dat dit kan helpen. Helaas verdwijnen patiënten, na een opname in het ziekenhuis, geregeld uit beeld van de fysiotherapeut en diëtist. Dat betekent dat herstel vaak langzamer verloopt, er minder kwaliteit van leven is en mensen vaker opnieuw in het ziekenhuis worden opgenomen of overlijden.’

Beste begeleiding

Van Westerhuis heeft een achtergrond in de fysiotherapie en rondde onlangs haar master Bewegingswetenschappen (richting sport en voeding) af. Ze is docent-onderzoeker bij de opleiding Fysiotherapie. ‘Met het eerder door het Amsterdam UMC ontwikkelde OPRAH-herstelprogramma (Optimal Physical Recovery After Hospitalization, red.) ondersteunen fysiotherapeuten en diëtisten patiënten met kanker na een operatie met een e-health-applicatie: de Atris-app. De effectiviteit van het OPRAH-herstelprogramma wordt momenteel onderzocht. Ons project ‘Samen beter met AI’ richt zich op het verbeteren van de samenwerking tussen fysiotherapeut en diëtist. Zodat de patiënt de best mogelijke zorg en begeleiding krijgt.’

Van Westerhuis is inmiddels gestart met literatuuronderzoek naar de kennis die bestaat over voeding en beweging voor patiënten die herstellen na een oncologische operatie. ‘Er zijn veel richtlijnen voor diëtetiek óf voor fysiotherapie. De brug ertussen ontbreekt. We willen de kennis over beide disciplines delen door het ontwikkelen van een gezamenlijk adviesplan, in samenwerking met een expertgroep. Verder analyseren we waar fysiotherapeuten en diëtisten tegenaanlopen in hun samenwerking.

Ik zie vooralsnog dat het vooral belangrijk is dat beiden weten wat ze aan elkaar hebben. Welke adviezen geef jij mee en waarom? En met welke vragen kan ik bij jou terecht? Daarnaast vraagt werken met e-health natuurlijk om andere vaardigheden. Ook dit onderzoeken we. In focusgroepen en interviews brengen wij in kaart hoe de ervaringen op dit moment zijn en welke competenties nodig zijn om patiënten op afstand te begeleiden. Uiteindelijk willen we de knelpunten en succesfactoren van het huidige OPRAH-herstelprogramma blootleggen. Zowel voor zorgverleners als voor patiënten.’

Atris-app

Om diëtisten en fysiotherapeuten op het digitale vlak te ondersteunen bij de begeleiding van patiënten, werkt Marwan el Morabet aan het optimaliseren van de Atris-app. El Morabet: ‘Zorgverleners hebben een digitaal overzicht, waarin staat hoeveel eiwitten een patiënt per dag binnenkrijgt en hoeveel hij of zij beweegt. Ook patiënten kunnen hun gegevens inzien, zodat zij aan hun herstel kunnen bijdragen. Tijdens dit onderzoekproject werken wij aan de optimalisatie van het gehele systeem. We vragen beide partijen waar zij tegenaanlopen bij het gebruik van de app en doen voorstellen om deze ‘problemen’ te verhelpen.’

El Morabet is data scientist en docent-onderzoeker aan de HvA. Hij geeft onderwijs over het gebruik van data in de zorg. Binnen dit onderzoeksproject analyseert hij hoe slim gebruik gemaakt kan worden van de grote hoeveelheden data. ‘We verzamelen heel veel data over de beweegpatronen en eiwitinname van diverse patiënten uit het OPRAH-herstelprogramma. We onderzoeken of we ons systeem zo kunnen ontwikkelen dat het patronen gaat zien en voorspellingen kan doen over het herstel van bepaalde patiëntgroepen. Welke patiënten herstellen goed en welke niet? En hoe komt dat? Wat is de kans op een (on)volledig herstel? Dat kan zorgverleners helpen in hun keuzes tijdens een behandeling.

Een systeem draait 24 uur per dag. Ook in het weekend. Het kan een ‘oogje in het zeil houden’ waar ogen tekort komen. Zo kan het de zorgverlener bijvoorbeeld een seintje geven wanneer een patiënt opeens minder beweegt. Ook kan het patiënten helpen activeren, doordat ze inzicht hebben in hun voedings- en beweegactiviteiten. We onderzoeken op dit moment hoe we deze ‘triggers’ zo goed mogelijk kunnen integreren. Daarnaast werken we aan de opzet van een duurzame data-infrastructuur, waarmee data over voeding en beweging structureel verzameld kan worden. Zodat we continu blijven leren over het herstel van patiënten na een oncologische operatie en de beste manier van begeleiden.’

Zorg op maat

Beide onderzoekers worden ondersteund door studenten. Bijvoorbeeld vanuit de minor Data Science en de opleiding Fysiotherapie. Van Westerhuis: ‘Voor de opleiding Fysiotherapie schrijven we na afloop van het onderzoek een adviesplan waarin we aangeven wat nodig is om professionals van de toekomst op te leiden op het gebied van e-health en voeding.’ El Morabet: ‘Technische studenten proberen we te stimuleren om bij te dragen aan oplossingen voor problemen in de zorg.’

Waar de onderzoekers uiteindelijk op hopen? El Morabet: ‘Op een formule die iedere patiënt het juiste behandelplan biedt. Met ‘triggers’ en motivatie op de juiste momenten.’ Van Westerhuis: ‘Zorg op maat dus voor een zeer kwetsbare patiëntgroep.’