Centre of Expertise Urban Education

Programmalijn ‘verborgen kennisbronnen’ 

Kinderen en jongeren leren niet alleen van formele professionals als docenten en jongerenwerkers, maar bijvoorbeeld ook van elkaar, informele begeleiders (zoals buurtvaarders), familie, lokale avonturen, internationale reizen en digitale escapades. Al deze ontmoetingen en ervaringen voeden de kennis, talenten, vaardigheden en perspectieven van kinderen en jongeren. Zo ontwikkelen zij ieder hun unieke repertoire aan kennisbronnen. Deze bronnen helpen kinderen en jongeren om hun plek in de wereld te vinden. Hoewel professionals zich steeds meer bewust zijn van de waarde van de kennis en vaardigheden die kinderen en jongeren meebrengen, blijft het voor hen vaak een uitdaging om ruimte te creëren voor het zichtbaar maken, inzetten van en voortbouwen op die kennisbronnen.

Dat komt onder meer doordat professionals opereren binnen een systeem waarin dominante perspectieven bepalen welke kennis en vaardigheden gewaardeerd en beloond worden. Zo zien we dat kennisbronnen die typisch zijn voor dominante groepen meer erkenning krijgen dan die van minderheidsgroepen. Dit blijkt bijvoorbeeld uit de nadruk die gelegd wordt op ‘tekorten’ bij kinderen en jongeren uit minderheidsgroepen (zgn. deficiëntie-denken), zoals de aanname dat kinderen die opgroeien met een andere taal dan het Nederlands een ’taalachterstand’ hebben. Hierdoor blijven ‘niet-dominante’ kennisbronnen, zoals kennis van en in andere thuistalen of creatieve expressievormen als vertelkunst, vaak verborgen voor professionals en soms ook voor kinderen en jongeren zelf.

Transformatieve ervaring

Door echter op deze bronnen voort te bouwen, ontstaan belangrijke kansen voor leren en ontwikkelen. Het erkennen van deze bronnen als waardevol kan ervoor zorgen dat kinderen en jongeren zich gehoord en gezien voelen. Dit kan bijvoorbeeld leiden tot meer participatie, motivatie en een sterker gevoel van belonging. Bovendien kan dit een transformatieve ervaring zijn voor de professionals zelf, omdat zij gestimuleerd worden om hun normatieve opvattingen over kennis te bevragen. Hierdoor kunnen zij een completer beeld krijgen van de realiteit waarin de kinderen en jongeren met wie zij werken zich bevinden, en tevens beter aansluiting vinden bij hun leefwereld.

Voortbouwend op eerdere inzichten uit de praktijk, opleiding en onderzoek, richten we ons op de kennisbronnen van kinderen en jongeren die veelal onzichtbaar zijn voor de (formele en informele) onderwijs- en opvoedprofessionals die met hen werken. Wij onderzoeken hoe het handelingsvermogen van deze professionals vergroot kan worden, zodat zij deze ‘verborgen’ kennisbronnen kunnen identificeren en benutten. Het hoofddoel is de ontwikkeling, het zelfvertrouwen en het zelfbewustzijn van kinderen en jongeren te stimuleren en daarmee bij te dragen aan kansengelijkheid.

Vanuit dat perspectief pakken we vragen op als: 

  • Welke kennisbronnen van kinderen en jongeren, die van waarde kunnen zijn voor hun leren en ontwikkelen, blijven momenteel verborgen en voor wie?
  • Hoe kunnen professionals die met kinderen/jongeren werken meer zicht krijgen op de 'verborgen' bronnen die zij meebrengen?
  • Hoe kunnen professionals deze bronnen erkennen en benutten in hun beroepspraktijk?
  • Welke rol kunnen partnerschappen met relevante actoren uit het dagelijks leven van kinderen en jongeren spelen bij het expliciteren en benutten van deze bronnen?
  • Op welke manier kan de erkenning en/of benutting van deze bronnen de eigen inbreng van kinderen/jongeren in hun leerproces en ontwikkeling stimuleren?
  • Hoe kunnen diverse professionals elkaar versterken in het aanspreken van 'verborgen' kennisbronnen via onderlinge uitwisseling?

Spreken deze vragen je aan? Dan nodigen we je uit om contact met ons op te nemen. We gaan graag met je in gesprek.

Gepubliceerd door  Urban Education 25 november 2024