MoveWise: betere communicatie rondom kind met beweegachterstand

‘Zo’n 61% van de Nederlandse kinderen haalt de beweegnorm van 1 uur per dag matig intensief bewegen niet’, vertelt Dayenne L’abée. ‘Dit komt onder meer door afleidingen zoals mobiele telefoons, tablets en games. L’abée werkt als docent op de Academie voor Lichamelijke Opvoeding (ALO) Amsterdam. Daarnaast is ze projectleider van de onderzoekslijn ‘Passend Bewegingsonderwijs, Aanbod en Zorg’ voor het lectoraat BioS én projectleider bij onderzoeksproject MoveWise.

Motorische en sociale ontwikkeling

‘Wanneer ouders niet gewend zijn om te sporten, doen kinderen dit vaak ook niet’, vult Carina Kooijman aan. Kooijman werkt als kinderfysiotherapeut bij FysioHolland en is docent Kinderfysiotherapie op Avans Hogeschool. ‘Ouders vinden het soms onveilig om hun kinderen buiten te laten spelen’, vervolgt ze. ‘Sommigen kunnen sportlessen en -materialen niet betalen of zijn niet in de gelegenheid hun kinderen te halen en brengen. Anderen zijn de Nederlandse taal niet machtig, waardoor ze hun weg niet vinden.’

Toch is voldoende beweging heel belangrijk voor de motorische én sociale ontwikkeling van kinderen. L’abée: ‘In Amsterdam komt zo’n 16% van alle basisschoolkinderen, door een matige tot ernstige motorische achterstand, onvoldoende mee in de gymles. Op het schoolplein kunnen ze vaak niet meedoen met spelletjes. Dat heeft een negatief effect op de ontwikkeling van hun zelfvertrouwen en sociale vaardigheden. Met de 4-Vaardighedentest – een meetinstrument voor gymleerkrachten om de motorische ontwikkeling van leerlingen te screenen – proberen we deze kinderen vroegtijdig op te sporen. Degenen met een lichte tot zware motorische achterstand worden vervolgens ondersteund volgens de ‘Ondersteuningsroute Bewegen en Motoriek’. In zo’n traject werken diverse professionals – zoals de groepsleerkracht, de gymleerkracht, de zorgcoördinator, een jeugdarts en kinderfysiotherapeut – samen rondom het kind.’

Geen optimaal contact

Na een verwijzing door de jeugdarts verloopt het contact tussen de gymleerkracht en de kinderfysiotherapeut vaak niet optimaal. Kooijman: ‘Hoe dat komt? Heel basaal: het wordt niet vergoed. Dergelijke overleggen moet je in je eigen tijd inplannen. Daarnaast zijn mijn drukste uren die na schooltijd, terwijl de gymleerkracht dan vaak vrij is. Je loopt elkaar daardoor geregeld mis. En dat is jammer. Betere communicatie kan een enorm verschil maken voor een kind. Wanneer ik mijn oefeningen bijvoorbeeld afstem op het aanbod in de gymles, zal een kind zich sneller ontwikkelen. Daarnaast zien de gymleerkracht en ik het kind in een andere context. Ik geef meestal 1-op-1-begeleiding en merk bijvoorbeeld dat een kind een oefening wel uit durft te voeren als ik een extra mat neerleg. Een gymleerkracht ziet hoe een kind reageert tijdens een balspel. Wanneer we deze informatie kunnen delen, komen we sneller tot de kern van een probleem.’ L’abée: ‘In onderzoeksproject MoveWise willen we daarom een tool ontwikkelen waarmee de gymleerkracht en kinderfysiotherapeut makkelijker met elkaar kunnen communiceren.’

Van meting tot online portaal

In de eerste onderzoeksfase analyseren de onderzoekers – ondersteund door diverse partners (zie kader) - welke belemmeringen de kinderfysiotherapeut en de gymleerkracht ervaren in hun communicatie. L’abée: ‘Dit doen we in focusgroepen. Daarnaast gaan we met elkaar in gesprek over de zogenaamde ‘risicofactoren’: slaap, voeding en invloeden vanuit het gezin, die de motorische ontwikkeling van kinderen mede kunnen bepalen. Welke informatie hebben professionals op deze thema’s nodig om hun ondersteuning nog beter in te vullen?

Vervolgens meten we bij een groep van 75 kinderen – afkomstig van 5 scholen in Amsterdam-Noord - hun motorische vaardigheden, conditie en uithoudingsvermogen. Tevens bevragen we hen én hun ouders op de zogenaamde ‘risicofactoren’. Na de metingen en de inventarisatie van de knelpunten tussen de professionals, ontwikkelen we een online portaal dat de communicatie tussen de gymleerkracht en de kinderfysiotherapeut moet verbeteren. We bouwen hierbij voort op het KLIK-portaal, waarmee professionals in het Amsterdamse Emma Kinderziekenhuis samenwerken.’

Goede communicatie

Het online portaal wordt getest onder gymleerkrachten en kinderfysiotherapeuten. Nieuw opgedane kennis wordt verwerkt in het onderwijs aan de ALO Amsterdam en de paramedische opleidingen. Kooijman: ‘Ik hoop dat het portaal ervoor zorgt dat we elkaars bevindingen kunnen bekijken. Uiteraard volgens de geldende privacywetgeving. Als ik bijvoorbeeld de uitkomsten van de 4-Vaardighedentest kan inzien, helpt mij dat enorm bij het bepalen van het startpunt van mijn training. Daarnaast zou het fijn zijn als je elkaar even snel een berichtje kunt sturen. Bijvoorbeeld: ‘Ik zie deze ontwikkeling. Zie jij het ook?’ Of: ‘Kind A kwam vandaag niet opdagen. Weet jij wat er speelt?’ Een goede communicatie betekent voor alle betrokkenen efficiency en duidelijkheid.’ L’abée: ‘Voor een kind betekent dit dat het sneller op het juiste niveau is en weer met plezier en zelfvertrouwen kan meedoen tijdens het buitenspelen.’