Uitvoering dynamische schooldag vraagt teamwork

‘Bewegen heeft een positieve invloed op de gezondheid, de sociale ontwikkeling en de ontwikkeling van de hersenen van kinderen’, vertelt Kick Koenders. ‘Daarnaast heeft het een zelfregulerend effect. Wanneer een leerling onrustig is en kort stoom kan afblazen tijdens een beweegtussendoortje of in een beweeghoek, dan is er daarna meer ruimte voor focus en concentratie.’

Blauwdruk dynamische schooldag

Koenders geeft les op de Academie voor Lichamelijke Opvoeding (ALO), onderdeel van de HvA. Hij is projectleider bij het lectoraat Bewegen in en om School en HvA-labregisseur bij onderzoeksproject Living Lab BioS Teams: voor een dynamische schooldag. ‘Landelijk zien we dat kinderen steeds minder bewegen. In grote steden, zoals Amsterdam, is de problematiek vaak groot. Vanuit ons lectoraat proberen we er – door de invoering van de dynamische schooldag - voor te zorgen dat elk basisschoolkind minimaal 1 uur per dag beweegt. Zo geef je al vroeg een impuls aan het beweeggedrag van een kind.

Afgelopen jaar werkten we intensief samen met de basisscholen van de Stichting Westelijke Tuinsteden (STWT) in Amsterdam Nieuw-West. Samen ontwierpen we een blauwdruk voor een dynamische schooldag. Waar moeten beweegtussendoortjes aan voldoen? En hoe integreer je voldoende beweging in het reguliere schoolprogramma? Van hieruit zetten we een lerend netwerk van scholen op om onze kennis te delen.’

Ondersteuning bij beweegmomenten

Over het ontwerp van de dynamische schooldag waren docenten zeer enthousiast. Koenders: ‘In de praktijk blijkt het vervolgens lastig om ermee aan de slag te gaan. De groepsleerkracht heeft in zijn/haar opleiding weinig meegekregen over het organiseren van beweegmomenten in de klas. De vakleerkracht Bewegingsonderwijs heeft nog lang niet op alle scholen een rol in het vormgeven van een dynamische schooldag, terwijl studenten daar wel voor worden opgeleid. Daarnaast ligt er, vanwege het huidige lerarentekort, veel druk op docenten. Er wordt al gewerkt met klassen-assistenten om de werkdruk te verlagen. We zijn echter nog niet gewend om ondersteuning in te zetten bij beweegmomenten.’

En dat, terwijl er voldoende goed opgeleide, potentiële ondersteuners rondlopen, weet Bastiaan Plaizier. Plaizier is domeinmanager sport bij het ROC van Amsterdam en samenwerkingspartner in het onderzoeksproject. ‘Anders dan op de ALO, waar je wordt opgeleid tot eerstegraads docent, worden onze studenten van oudsher opgeleid tot sporttrainer of -instructeur. Na hun afstuderen moeten zij hun werk in eerste instantie vaak bij elkaar ‘puzzelen’. Ze geven bijvoorbeeld een aantal uren zwem-of sportles, werken bij een buitenschoolse opvang en/of zijn actief als buurtsportcoach.

Onze (oud-)studenten kun je prima inzetten bij het vormgeven van een dynamische schooldag. Denk aan ondersteuning op het schoolplein, in de klas of tijdens de gymlessen. Maar ook als begeleider op een schoolkamp of bij de buitenschoolse opvang. Omdat deze jongens en meiden vaak al in de buurt werken, leggen zij makkelijk verbinding tussen de school en omliggende sportverenigingen.’

Structurele inzet mbo-professional

Op sommige basisscholen worden al mbo-professionals ingezet tijdens beweegmomenten op het schoolplein. Koenders: ‘Maar niet in een team, bijvoorbeeld met de vakleerkracht. Daardoor zijn ze geen onderdeel van het schoolteam. In ons nieuwe living lab – gestationeerd op de 7e Montessorischool - gaan we met partners en studenten onderzoeken of en hoe een BioS-team, bestaande uit de vakleerkracht Bewegingsonderwijs en 1 of 2 mbo-afgestudeerde sport- en beweegprofessionals, het schoolteam kan ondersteunen bij het vormgeven van de dynamische schooldag.’

Op 2 november komen alle samenwerkingspartners voor het eerst bijeen: de HvA, het ROC Amsterdam, de Gemeente Amsterdam, Team Sportservice en medewerkers van de 7e Montessori school. Koenders: ‘Op basis van de blauwdruk die we afgelopen jaar maakten, gaan we komend jaar aan de slag. Mét een mbo-professional in het schoolteam. Hoe kan een BioS-team bijdragen aan het meer dynamisch maken van de schooldag? En als het werkt, wat betekent dit dan voor het onderwijs op de ALO en het ROC? Hoe financier je de nieuwe functie structureel? En hoe geven we onze kennis door aan andere basisscholen in de omgeving?’

Dynamische schooldag op maat

Het onderzoeksproject loopt tot 1 maart 2025. Plaizier: ‘Ik hoop dat er een team ontstaat met groepsdocenten, een vakleerkracht Bewegingsonderwijs en een mbo-professional die samenwerken vanuit het belang van het welbevinden van de leerlingen. Samenwerken in een BioS-team biedt een interessant beroepsperspectief voor mbo-studenten.’ Koenders: ‘Dit living lab geeft ons de ruimte om van én met elkaar te leren in de praktijk. Daardoor kunnen we uiteindelijk toewerken naar een dynamische schooldag op maat voor iedere basisschool in Amsterdam en daarbuiten.’