Stadsdocent verbindende schakel tussen opleiding en werkveld

‘Praktijkonderwijs in de wijk zorgt voor een verdiepende en betekenisvolle leerervaring voor studenten’, vertelt Soemitro Poerbodipoero. ‘De beroepen waarvoor wij studenten opleiden, vragen om praktijkkennis over cliënten en hun eigen context, over burgers. Dat ga je studenten niet leren binnen de muren van een klaslokaal. Goede stadsdocenten zijn dus onmisbaar.’

Iedere docent een stadsdocent

Poerbodipoero is docent-onderzoeker bij de opleiding Ergotherapie en ontwikkelt nieuw onderwijs binnen de faculteit Gezondheid. Daarnaast doet hij onderzoek voor het lectoraat Ergotherapie – Participatie en Omgeving als kandidaat Professional Doctorate gezondheid en welzijn. ‘Een goede stadsdocent werkt samen met studenten in de wijk aan complexe uitdagingen op gebied van gezondheid, welzijn en maatschappij’, vervolgt hij. ‘Het is een betrokken coach die het versterken van het onderwijs in én de verbinding mét de wijk vormgeeft. Onderwijs verplaatst zich de laatste jaren meer en meer naar ‘buiten’.

Net als de zorg en maatschappelijke problemen: deze spelen zich niet meer enkel af in de kliniek. Er zijn heel veel docenten die wel eens in de stad werken met studenten. Eigenlijk is iedere docent daardoor een stadsdocent. Helaas heeft de huidige generatie docenten in hun opleiding beperkt geleerd hoe je studenten zo goed mogelijk begeleidt bij het leren op locatie. Daarvoor hebben zij meer kennis nodig. Over de gemeenschap én de mechanismen die er spelen. Maar ook de vaardigheden om sensitief, intercultureel en samen met burgers en partners te kunnen werken in de wijk.’

Begeleiding en toetsing

De huidige Comeniusbeurs biedt ruimte om de positie van de stadsdocent te onderzoeken en te verstevigen. Poerbodipoero: ‘Er is eerder een Comeniusproject geweest, gericht op interprofessioneel samenwerken rondom vitaliteit in de wijk. Docenten zagen hierin dat leren op locatie zorgt voor een proactieve en cultureel sensitieve houding bij studenten. Opdrachtgevers en burgers waarderen de energie en creativiteit waarmee studenten werken aan wijkgerichte oplossingen. We liepen echter ook tegen uitdagingen aan: de coördinatoren van onze living labs (praktijklocaties in de wijk) hebben te weinig tijd om alle studenten goed te begeleiden. Docenten merkten dat de kaders van de verschillende opleidingen vaak niet passen bij de leerervaring in de praktijk.

Wat studenten in de praktijk leren, is vaak nauwelijks te vatten in een verslag van 2 pagina’s. Studenten ontwikkelen bijvoorbeeld hun culturele sensitiviteit of hun vaardigheden tot samenwerken met verschillende beroepsprofessionals. Hoe toets je dit? Daarnaast is het onderwijs vaak te kort voor een verantwoorde relatieopbouw en om goed te kunnen leren in de praktijk. Bij praktijkonderzoek moet je eigenlijk meer tijd hebben om je weg te vinden in een wijk en goed kennismaken met bewoners. Wanneer je net op gang bent, moet het eerste verslag soms al ingeleverd worden.’

Kennis en vaardigheden

Met de huidige Comeniusbeurs wordt de komende 2 jaar gewerkt aan het verbeteren van de begeleiding van studenten tijdens het praktijkonderwijs. Door de stadsdocent beter uit te rusten met de juiste kennis en vaardigheden. Poerbodipoero: ‘We hebben hiertoe een team gevormd met 4 docenten, afkomstig van de opleidingen Ergotherapie, Fysiotherapie, Verpleegkunde en Interprofessionele Paramedische Zorg. Dit studiejaar analyseren we waar zij staan qua kennis en ervaring. Hiertoe bezoeken ze elkaars praktijklocaties en delen ervaringen en verhalen over hun werk als stadsdocent. Hieruit destilleren we hun leerbehoeften. Wat hebben ze nodig in hun docentschap? We zullen andere docenten en/of experts van buiten inzetten om hen hierin te scholen. Gaandeweg ontwikkelen we een competentieprofiel van en een trainingsaanbod voor de huidige en toekomstige stadsdocent. Uiteraard onderzoeken we ook welke aanpassingen nodig zijn binnen het onderwijs.’

Inspirerend rolmodel

Het tweede jaar van de Comeniusbeurs richt zich op het doorontwikkelen van de basis. Poerbodipoero: ‘Welke leergemeenschap vormt zich vanuit de living labs? Welke ondersteuning is verder nodig? En hoe kunnen we onze kennis en ervaring overbrengen op andere docenten?

Onze stadsdocenten worden de verbindende schakel tussen de living labs en de verschillende opleidingen. Dat vergroot onze capaciteit voor praktijkgerichte leerplekken. Idealiter zetten zij praktijkvragen vanuit de living labs om naar passende opdrachten voor studenten. Als je werkelijk een verschil wilt maken, moet je er namelijk voor zorgen dat je een wijk niet overspoelt met veel studenten en onduidelijke opbrengsten, om daarna weer te verdwijnen. Je moet werken aan continuïteit en duurzame relaties.’

Waar Poerbodipoero uiteindelijk op hoopt? ‘Op een betekenisvolle bijdrage van onderwijs en onderzoek aan de uitdagingen in de wijk. Op stadsdocenten die “coachen on the job” en op een open toegankelijk competentieprofiel en kennisplatform. Zodat we onze stadsdocenten optimaal kunnen begeleiden, zij een inspirerend rolmodel zijn voor onze studenten en samen met hen impact hebben op een wijk en haar bewoners.’