Straatkracht

In de dagelijkse praktijk lukt het volgens jeugdreclasseringswerkers en de organisaties waarin zij werken nog onvoldoende om te voorkomen dat jongeren die in beeld zijn bij de jeugdzorg en jeugdreclassering hun weg vinden naar de georganiseerde criminaliteit. Er zijn intensieve aanpakken voor deze groep, zoals de top 600/400. Maar niet alle jongeren worden daarmee bereikt. Er is behoefte aan een gespecialiseerde, intensieve en integrale aanpak bij de jeugdreclassering om beter en eerder zicht te krijgen op deze jongeren en ze vervolgens effectief te helpen.

Doelstelling

Het primaire doel van dit project was ervoor te zorgen dat de aanpak van ondermijning door jeugdreclasseerders effectiever wordt, zodat kwetsbare jongeren geholpen worden zich los te maken uit de criminaliteit. Door vanuit een systeemgerichte benadering de juiste integrale hulp in te zetten voor de jongere en diens omgeving, krijgen zij meer kansen op een succesvolle toekomst en vormen zij niet langer een gevaar voor zichzelf en voor anderen. Hierbij is specifiek aandacht voor jongeren met een licht verstandelijk beperking die door hun beïnvloedbaarheid en impulsiviteit extra kwetsbaar zijn voor ronselpraktijken.

Ten tweede was het doel om beter en eerder zicht te krijgen op deze groep jongeren, door de bestaande kennis over risicofactoren aan te vullen met de ervaringen uit de praktijk. Deze kennis wordt gedeeld met de belangrijke spelers die al zicht hebben op deze jongeeren vóórdat zij in aanraking komen met jeugdreclassering, zoals scholen en wijkteams, zodat zij alert zijn op deze risicofactoren en daarop al kunnen interveniëren.

Onderbouwing van de aanpak

Er is een aanpak voor deze groep jongeren ontwikkeld met inzichten uit wetenschappelijke literatuur, praktijkkennis en ervaringskennis. Een jaar lang werden door een actie-onderzoeker aan de hand van actuele casuïstiek werkzame elementen opgehaald van het JR werk. Ook recente wetenschappelijke inzichten werden meegenomen, en ervaringen van cliënten. Een klankbordgroep van vijf wetenschappers (Jan Dirk de Jong, Henk Ferwerda, Angele Geerts, Marc Noom en Leonieke Boendermaker) dacht mee over de aanpak, en de aanpak is opgebouwd volgens de standaard van de erkenningscommissie justitiële gedragsinterventies.

Primaire doel van Straatkracht

Het hoofddoel is het bevorderen van een positief, veilig en prosociaal leven, en het verminderen van geweld & recidive, door te werken aan:

1. Realiseren van een basis om te leven
2. Versterken van prosociale bindingen, verminderen van antisociale bindingen
3. Ontwikkelen en ervaren van een prosociale identiteit
4. Bevorderen van herstel van/naar omgeving
5. Opbouwen van een steunend netwerk en nazorg

Werkwijze van Straatkracht

De uitdaging van de Straatkrachtwerker is om voor deze jongere in zijn of haar omgeving, erachter zien te komen wat de tegenkracht kan bieden tegen de negatieve straatkracht. Dat is heel persoonlijk en het is die zoektocht die het verschil kan gaan maken in de aanpak. De aanpak is kracht- en herstelgericht. De Straatkrachtwerker bouwt aan het vertrouwen en verbinding met de jongere. Een veilige werkrelatie wordt gezien als cruciaal om te kunnen werken aan herstel en verandering.

Tegelijkertijd is een straatkrachtwerker in staat om toezicht te houden op de voorwaarden en grenzen te stellen waar nodig. Dit hybride werken kenmerkt de aanpak. Belonen en bekrachtigen wat goed gaat en op zoek gaan naar het verhaal achter deze jongere (narratief) en de talenten en drijfveren, helpen om hoop en motivatie aan te wakkeren.

Er wordt intensief samengewerkt met politie, jongerenwerk en andere partners om de veiligheid te blijven waarborgen, risico’s te analyseren en positief perspectief te creëren. Er wordt een ‘persoonlijk krachtteam’ gebouwd rondom de jongere, waarin zowel professionals als personen uit het sociaal netwerk van de jongere die hem steunen, ook nadat de begeleiding vanuit straatkracht is afgerond.

De aanpak bestaat uit drie fases:

1. Opbouwen van een veilige werkrelatie: opbouw van de werkrelatie, veiligheid creëren, regelen van praktische zaken.
2. Zicht krijgen op krachten voor verandering: verder werken aan de match & motivatie voor verandering. Op een krachtgerichte en outreachende manier samen met de jongere op zoek gaan naar wie is deze jongere, wie zijn belangrijk voor hem/haar, waar liggen zijn/haar talenten, wat is zijn/haar verhaal, wat zijn de risico’s, wat drijft deze jongere, wie kunnen er helpen, en hoe gaan we werken aan creëren van positief perspectief.
3. Ervaren van positief perspectief: fase van ervaren dat het anders kan. Aan de slag met de nazorgfase: er is een informeel netwerk geactiveerd en overdracht indien nodig.

Hoe nu verder?

Straatkracht zal landelijk beschikbaar komen als intensieve variant van jeugdreclassering. Met het Ministerie van Justitie & Veiligheid, Openbaar Ministerie, Raad voor de Kinderbescherming, en verschillende gemeenten wordt bekeken hoe dit geïmplementeerd gaat worden. De doorontwikkeling van Straatkracht is nu onderdeel van Doorontwikkeling Intensieve Varianten JR, deelproject van Jeugdreclassering in Verbinding.

De werkplaats Straatkracht was een initiatief van Expect Jeugd, William Schrikker Stichting Jeugdbescherming & Jeugdreclassering en Jeugdbescherming Amsterdam. En is gesubsidieerd door het Ministerie van Justitie en Veiligheid en Netwerk Effectief Jeugdstelsel Amsterdam.