Methodiek Straathoekwerk: effect & onderbouwing

Straathoekwerk

Het straathoekwerk is een laagdrempelige en professionele vorm van aanwezig zijn en blijven in het publieke domein én op andere plaatsen waar en wanneer jongeren en volwassenen, die geen gebruik maken van- of niet bereikt worden door reguliere voorzieningen terwijl hier wel aanleiding voor is, zich ophouden. Het straathoekwerk legt gevraagd én ongevraagd contact met de doelgroep en onderhoudt dit contact, waardoor het een constante factor is in de leefwereld en leefomgeving van haar doelgroep. Het straathoekwerk kenmerkt zich doordat het ongehaast en onbevooroordeeld is én blijft en streeft naar een volwaardige rol in de samenleving voor haar doelgroep. Dit vanuit de overtuiging van gelijkwaardigheid, solidariteit, vrijheid én met respect voor de fundamentele mensenrechten.

Achtergrond

Het straathoekwerk is in de jaren zestig vanuit de Verenigde Staten naar Nederland overgewaaid. Dit in antwoord op het op straat hangen van groepen die overlast veroorzaken en geen aansluiting hebben met de samenleving als geheel. Als werkwijze staat straathoekwerk aan de basis van een aantal belangrijke, hedendaagse benaderingen in het sociaal werk. Zo is het een voorloper van Ambulant Jongerenwerk, een methodiek dat zich richt op alle jongeren. Een andere variant is het ‘Jeugd Preventie Team’ (JPT), dat jongeren met meervoudige problemen met drie maanden intensieve begeleiding stabiliseert en door leidt naar passende hulp. Ook het tegenwoordig binnen sociale wijkteams gangbare ‘outreachend werken’ vindt haar oorsprong in het straathoekwerk. Outreachend werken verwijst naar het door de professional verlaten van de relatieve veiligheid en structuur van de eigen organisatie, en het zich begeven in de leefwereld van de doelgroep en het moeten aanpassen aan diens regels.

Streetcornerwork is de enige organisatie die vanaf de introductie van het straathoekwerk in Nederland, het straathoekwerk voor jongeren en volwassenen in de oorspronkelijke vorm aanbiedt. Het straathoekwerk van Streetcornerwork is gebaseerd op meer dan veertig jaar werkervaring met mensen in marginale posities. Dit maakt het voor de sector waardevol om juist het straathoekwerk bij Streetcornerwork als basis voor het effectonderzoek en methodiek beschrijving te nemen. De opbrengsten van het onderzoek zijn toegankelijk voor de sector, partners, opdrachtgevers en sociaal werkopleidingen.

Onderzoeksopzet

Het onderzoek heeft een mixed method design en bestaat uit twee deelstudies en vier werkpakketten. Het eerste deel richt zicht op het resultaat van het straathoekwerk op de doelgroep en haar omgeving. Werkpakket 1 bestaat uit een longitudinale multiple cohortstudie gericht op de doelgroep. Hier vullen 1600 mensen in een periode van 16 maanden maximaal vier keer een online vragenlijst in. Werkpakket 2 is een impactonderzoek gericht op de omgeving van de doelgroep. Hier worden diverse stakeholders uit de omgeving van de doelgroep gevraagd om eenmalig een vragenlijst in te vullen over het straathoekwerk.

Deelstudie twee richt zich op het onderbouwen en beschrijven van de methodiek van het straathoekwerk. In Werkpakket 3 wordt in samenwerking met professionals (±24) van Streetcornerwork onderzocht wát zij precies doen in de uitvoering van het straathoekwerk. Professionals nemen deel aan focusgroepen, die als basis dienen om de straathoekwerkmethodiek in concept te gaan beschrijven. Vervolgens gaan dezelfde professionals deze conceptversie van de straathoekwerkmethodiek uittesten in hun eigen praktijk. Aan de hand van begeleide intervisie, het bijhouden van een logboek observaties én een korte vragenlijst aan de cliënten, worden de ervaringen van de professionals gemonitord. Op basis van deze ervaringen wordt de methodiek aangescherpt en aangevuld met aandacht voor het empirisch referent. In Werkpakket 4 volgen 2 á 3 professionals elk één jongere gericht op hun ontwikkeling via het bijhouden van een logboek. Daarnaast reflecteren deze professionals op hun handelen via intervisie.

Wat levert het onderzoek op?

Het onderzoek levert inzicht op in de effectiviteit en de werking van de methodiek straathoekwerk. Inzicht in de effectiviteit is van belang voor het aantonen van de meerwaarde van het straathoekwerk voor opdrachtgevers zoals gemeenten en partners zoals politie, onderwijs en de jeugdzorg. Inzicht in de werking is van belang voor het gerichter kunnen inzetten en verbeteren van het methodisch handelen van professionals en het opleiden van volgende generaties. De uitkomsten van het effectonderzoek worden gerapporteerd in een (full colour) brochure waarin op begrijpelijke wijze inzichtelijk wordt gemaakt wat het effect is van het straathoekwerk op de doelgroep en hun omgeving (cliëntsysteem, de (leef)omgeving, de doelgroep, de samenwerkingspartners en de gemeente). De ontwikkelde methodiek wordt inclusief onderbouwing met praktijkvoorbeelden, literatuur en effectonderzoek beschreven in de vorm van een handboek met als werktitel: “Methodiek Straathoekwerk”.

Publicaties

Leven en werken in de rafelrand: (webversie) / Referentie: Rauwerdink-Nijland, E. & Metz, J.W. (2020). Leven en werken in de rafelrand. Cijfers over de doelgroep en hun ervaring met het straathoekwerk in Amsterdam en omstreken. Amsterdam: Hogeschool van Amsterdam/ Volksbond Streetcornerwork.

Straathoekwerk. Een basismethodiek van het sociaal werk: ReferentieRauwerdink-Nijland, E., & Metz, J. (2022). Straathoekwerk: Een basismethodiek van het sociaal werk. (1e druk ed.) SWP.

http://Lessons from the Field. Caregivers supporting marginalized people receiving social service support from street outreach workers: Rauwerdink-Nijland, E., van den Dries, L., Metz, J., Verhoeff, A., & Wolf, J. (2022). Lessons from the Field. Caregivers supporting marginalized people receiving social service support from street outreach workers. Family Relations, 1-16. https://doi.org/10.1111/fare.12744

Deze publicaties zijn tevens terug te vinden op de website Youth Spot Publicaties.

Partners

Het onderzoek wordt door Lectoraat outh Spot uitgevoerd in opdracht van Stichting Streetcornerwork en mede mogelijk gemaakt door de Adessium Foundation en Stichting Steunfonds Pro Juventute Nederland.

Meer informatie?

Neem contact op met Evelien Rauwerdink-Nijland: Evelien.Nijland@permens.nl 06-28324318