Jongeren grootste groep vertrekkers uit Amsterdam, niet gezinnen
Onderzoek naar demografische ontwikkeling van Amsterdam toont veranderd beeld
19 jul 2024 07:00 | Kenniscentrum Maatschappij en RechtTwintigers zijn de grootste groep nieuwkomers in de stad, maar ook de grootste groep vertrekkers. En dat is een nieuw inzicht. Tot nu toe was de veronderstelling dat het vooral gezinnen - huishoudens met 1 of meer kinderen - zijn die de stad verlaten, maar dat beeld klopt niet. Dit ontdekte Jaap Draaisma, onderzoeker bij het lectoraat Coördinatie Grootstedelijke Vraagstukken, vanuit zijn onderzoek naar de demografische ontwikkeling van Amsterdam.
De groep 20-29 jarigen die de afgelopen jaren de stad verlaat is groter dan de groep 30-39 jarigen. Dat blijkt uit de demografische cijfers. Bij een vergelijking van de groepen 20 t/m 24 jaar, 25 t/m 29 jaar n 30 t/m 34 jaar blijkt de groep 25 t/m 29 jarigen veruit de grootste groep vertrekkers. Omdat de gemiddelde leeftijd dat een vrouw haar eerste kind krijgt in Amsterdam 32 jaar is, noemen we de groep 30-35 jarigen met name de ‘gezinsgroep’.
De stad niet langer kweekvijver van gezinnen
De tijd dat de meeste jongeren in de stad een gezin konden vormen, dat wil zeggen een huishouden met 1 of meer kinderen, lijkt daarmee voorbij. Er vertrekken de laatste jaren zo’n 30.000 jongeren voor hun 30ste uit de stad, en rond de 20.000 in de leeftijd 30-39. En dat op een totaal vertrek van 70-75.000 mensen in de laatste jaren. Voordat jongeren aan een gezin beginnen is een deel uit de stad vertrokken, al dan niet vrijwillig. Deze uitkomst laat zien dat het kunnen vormen van een gezin in Amsterdam geen vanzelfsprekendheid is.
Geen plek in de stad
Jongeren blijken – met veel moeite – nog wel een plek in de stad te kunnen vinden, maar in de stad blijven is voor velen niet meer mogelijk. Zowel nieuwe jonge Amsterdammers als diegenen die hier zijn opgegroeid kunnen hier niet blijven. Jaap Draaisma: ‘Het is aannemelijk dat de krapte op de woningmarkt de reden is. Dit bleek ook uit een ander onderzoek dat we vorig jaar uitvoerden onder jonge leerkrachten. Het niet kunnen vinden van passende woonruimte drijft jongeren de stad uit.’
Een ander Amsterdam
Dat Amsterdam van karakter verandert werd recent beschreven door Marcel van Engelen in het boek De Stad (Amsterdam, mei 2024). Aan het laatste hoofdstuk van dit boek “Hotel Amsterdam” lag het onderzoek Amsterdam Sorteermachine mede ten grondslag. Bovengenoemde onderzoeksresultaten, en daarmee de andere kijk op Amsterdam, bouwen voort op dit hoofdstuk.
Amsterdam wordt in het onderzoek als een Global City gezien, die verwikkeld is in een War on Talent. Alleen diegenen die op de internationale arbeidsmarkt het meest succesvol zijn lukt het om in de stad te blijven. Jaap Draaisma: ‘Zowel voor de stad als voor de jongeren is dit een negatieve ontwikkeling. Jongeren moeten meer mogelijkheden hebben om in de stad te kunnen blijven.’
Het onderzoek Amsterdam Sorteermachine
De stad Amsterdam fungeert als een sorteermachine: het aantal mensen dat zich vestigt in de stad neemt drastisch toe, maar veel nieuwelingen zijn binnen een aantal jaar weer verdwenen. Ook de lokale jeugd moet vaak de hoofdstad verlaten. Welke factoren zorgen ervoor dat inwoners vertrekken of blijven? Daarover gaat het onderzoek ‘Amsterdam Sorteermachine’. Het onderzoek baseert zich o.a. op cijfers van de afdeling Onderzoek, Informatie en Statistiek (OIS) van de gemeente Amsterdam.