Toolbox ontwikkeld voor ondersteuning bewindvoerders

Het aantal mensen dat (tijdelijk) niet over eigen financiële of persoonlijke zaken kan beslissen, neemt ieder jaar toe. Zij kunnen onder bewind geplaatst worden. Dat betekent dat professionals – bewindvoerders – vanuit een wettelijke taak de financiële belangen van deze cliënten beschermen en hun financiële zelfredzaamheid bevorderen. Volgens de meest recente cijfers zijn er in Nederland ca. 255.150 mensen onder bewind (bron: Rechtspraak, 2018).

Groter aandeel met licht verstandelijke beperking

De directe aanleiding voor het onderzoek is dat bewindvoerders merkten dat hun klantengroep verandert. Het aandeel mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB) neemt toe, evenals het aandeel van mensen met beperkte (financiële) vaardigheden. Deze doelgroepen verlangen een andere aanpak voor het succesvol herkennen, begeleiden en coachen. Met vragenlijsten onder professionals en interviews met bewindvoerders, cliënten en focusgroepen is de afgelopen jaren vanuit het lectoraat onderzocht hoe onder andere mensen met een LVB herkend kunnen worden, hoe ze zich onderscheiden in zelfredzaamheid, en hoe de hulp- en dienstverlening voor deze groep verbeterd kan worden.

“De waarde van dit soort projecten, waar verschillende disciplines samen een maatschappelijk issue aanpakken, kan niet worden overschat,” zegt bewindvoerder Maarten van Rijn. “Met de ontwikkelde tools zijn wij als bewindvoerderskantoor in staat om onze cliënten nog beter te begeleiden naar de voor hun maximale mate van redzaamheid en autonomie.”

Financiële handelingen vaak te moeilijk

Uit de interviews met professionals kwam naar voren dat mensen met een LVB slechter in staat zijn om zelfstandig handelingen uit te voeren als post lezen en begrijpen, een schuld terugbetalen of zelf toeslagen of subsidies regelen. Ongeveer driekwart van de cliënten met een licht verstandelijke beperking blijkt hier niet toe in staat. Ook toonde het onderzoek aan dat de groep met een beperking minder goed financiële zaken op orde kan houden. Ze hebben minder overzicht over rekeningen die nog betaald moeten worden en weten minder goed de weg naar instanties voor financiële ondersteuning. Ook vinden ze het lastiger te overzien wat ze per maand waar aan kunnen uitgeven, en zijn gevoeliger voor impulsaankopen, sociale druk en reclame.

Toolbox bewind

Voor de begeleiding van de groeiende groep cliënten met een licht verstandelijke beperking zijn met bewindvoerders, LVB-experts en ervaringsdeskundigen drie tools ontwikkeld. Deze zijn samengebracht op de website www.toolboxbewind.nl . De eerste is een video met een laagdrempelige uitleg over wat bewindvoering is.

Daarnaast is een downloadbaar stappenplan ontwikkeld om het traject van bewindvoering inzichtelijk te maken aan de hand van 13 geïllustreerde stappen. Hiermee krijgt de cliënt een goed overzicht van wat hij of zij moet doen in elke fase tot aan het uitbetalen van de eerste keer leefgeld, wat het gevoel van controle in het traject vergroot. De derde tool ondersteunt bij de coaching van een cliënt naar financiële (zelf)redzaamheid. Deze bestaat uit oefeningen gebaseerd op de Nibud-competenties voor financiële zelfredzaamheid, opgedeeld in diverse thema’s zoals omgaan met geld, werk en inkomen en belastingen.

“De toolbox is een hulpmiddel dat je als bewindvoerder helpt om het proces voor je client duidelijk te maken,” zegt Marjan Oudshoorn, Manager bij Stichting Mijn Geld en Zo. “Met het stappenplan kan de cliënt zien waar hij staat in het proces om onder bewind gesteld te worden. Voor de cliënt levert dat veel duidelijkheid op en het netwerk kan hem beter ondersteunen. Hierdoor houdt de cliënt ook zelfregie. Met de toolbox werk je vanaf dag één aan een vertrouwensrelatie met je cliënt.”

De toolbox is een hulpmiddel dat je als bewindvoerder helpt om het proces voor je client duidelijk te maken.

Marjan Oudshoorn, Manager bij Stichting Mijn Geld en Zo

Toepasbaar voor brede groep hulpverleners

Hoewel de tools in eerste instantie ontwikkeld zijn voor bewindvoerders en de begeleiding van mensen met een licht verstandelijke beperking, blijken ze relevant voor veel groepen. Ook persoonlijk begeleiders, schuldhulpverleners, budgetcoaches, wijkteams en andere financiële dienstverleners kunnen baat hebben bij het inzetten van de tools. Daarnaast zijn ze voor een bredere groep cliënten geschikt, zoals mensen met beperkte financiële vaardigheden, nieuwe cliënten in bewind, statushouders en mensen met GGZ-problematiek. De tools worden verder opgenomen in het curriculum van de opleiding Sociaal Juridische Dienstverlening.

Ook Joris Korse, algemeen directeur van Beaufin Bewindvoering, is blij met de toolbox. "Wij willen onze cliënten als bewindvoerder zo goed als mogelijk ondersteunen. Onderdeel van die ondersteuning is ook duidelijk maken wat wij doen, duidelijk maken wat bewindvoering is én overbrengen wat het voor de client zal betekenen. Als kantoor willen wij van toegevoegde waarde zijn in het leven van onze klanten. De toolbox helpt ons om onze cliënten nog beter te helpen. Ook is het een fijne plek om anderen naar te kunnen doorverwijzen die op zoek zijn naar meer informatie. Tenslotte zorgt het ervoor dat bij onze eigen medewerkers weer verdere bewustwording wordt gecreëerd dat niet altijd alles vanzelfsprekend is voor onze cliënten.”

Met het lanceren van de toolbox is het onderzoek naar dit onderwerp nog niet klaar. Er is nog vervolgonderzoek nodig naar de vraag welk niveau van financiële redzaamheid cliënten minimaal moeten hebben om uit bewind te kunnen stromen. Wanneer daar een beter beeld van is, kan de coachingstool gerichter worden ingezet. Ook willen de onderzoekers graag verder met het evalueren van de tools en de meerwaarde op langere termijn.

Meer weten? Neem contact op met: