Duurzame bevoorrading voor een leefbaar en goed functionerend Universiteitskwartier

Bouw Universiteitskwartier

In de binnenstad van Amsterdam bouwt de UvA aan het Universiteitskwartier. Dit is de thuisbasis van de Faculteit der Geesteswetenschappen en van UvA-brede voorzieningen zoals de Universiteitsbibliotheek. De campus ligt in het Wallengebied, waar het met veel horeca, winkels, voetgangers, fietsers en bezoekers erg druk is. Bovendien zijn de bruggen en kades kwetsbaar. Hierdoor staan de leefbaarheid en bereikbaarheid in het gebied onder druk.

Toenemende logistieke vraag

De gemeente heeft hiertoe maatregelen genomen ten aanzien van venstertijden en het beperken van lange, zware en vervuilende voertuigen. Wanneer de gerenoveerde panden van de UvA in gebruik worden genomen, zal de vraag naar logistiek in het gebied verder toenemen. In het ontwerp van de Oudemanhuispoort is een centraal logistiek punt (CLP) voorzien, om leveringen gebundeld te ontvangen en intern verder te distribueren.

Logistieke concepten onderzoeken

De HvA heeft onderzocht met welke logistieke concepten het CLP en de individuele panden van de UvA bevoorraad kunnen worden, met als doel: een leefbaar en goed functionerend Universiteitskwartier. Bij het ontwerp en de evaluatie van bevoorradingsconcepten is ook de synergie met andere logistieke stromen in en rond het gebied verkend.

Uniek onderzoek

Het project is uniek vanwege de ligging, de kwetsbare infrastructuur, de drukte en de enorme diversiteit aan belangen van de gebruikers van het gebied: bewoners, ondernemers, medewerkers, studenten, bezoekers, leveranciers, beleidsmakers. Omdat er de komende 5 tot 10 jaar gebouwd wordt aan het Universiteitskwartier, dient bij de ontwikkeling van oplossingen rekening gehouden te worden met toekomstige bouwwerkzaamheden, logistieke innovaties en veranderingen in leverkenmerken en klantbehoeftes.

‘In dit project komen alle vraagstukken en uitdagingen van stadslogistiek samen’, vertelt Susanne Balm van het Lectoraat City Logistiek van de HvA. ‘De kwetsbare infrastructuur en de druk op de openbare ruimte vragen om nieuwe bevoorradingsconcepten, waarbij we rekening moeten houden met uiteenlopende, en soms conflicterende, belangen van stakeholders. Het zichtbaar maken van de mogelijkheden en praktische gevolgen past goed bij praktijkgericht onderzoek.’

Werkwijze

1. Verwachte logistieke vraag en prioritering: op basis van eerder werk door studenten is een beeld geschetst van de verwachte toekomstige situatie per logistieke stroom (zoals food, facilitair, pakket, afval en onderhoud). Wat zijn de leverfrequenties, volumes en mogelijk in te zetten transportmiddelen? Wat kan met schoon, licht en weinig wegvervoer worden ingericht? Waar liggen de prioriteiten qua zware en overlast gevende bewegingen?
2. Mogelijke oplossingen, impact en synergie: In een workshop met stakeholders zijn verschillende oplossingen geëvalueerd waarmee de overlast in het Universiteitskwartier kan worden beperkt en de kwaliteit van leveringen kan worden gegarandeerd. Het vermijden van voertuigkilometers over de weg door vervoer over water kreeg hierbij veel aandacht, omdat het de belasting van drukke en kwetsbare wegen, kades en bruggen kan ontlasten. Er zijn verkeerstellingen in het gebied geanalyseerd om te bepalen hoe de logistieke stromen van de UvA zich verhouden tot de verkeersbewegingen in de rest van het Wallengebied.
3. Implementatieplan: de uitvoerbaarheid van oplossingen, waaronder de inzet van centrale afleverpunten, innovatieve vervoersmiddelen alsmede vervoer over water, zijn in deze stap onderzocht. Er zijn adviezen uitgebracht over mogelijke aanpassingen in de fysieke infrastructuur, logistiek beleid en samenwerkingsvormen die een duurzame bevoorrading van het Universiteitskwartier bevorderen.

Resultaten

Het resultaat was een evaluatie van oplossingen (betaalbaarheid, schaalbaarheid, etc.) die de overlast van vervoersstromen beperken. Ook is er een advies uitgebracht over aanpassingen aan de infrastructuur, het logistieke beleid en samenwerkingsvormen. Dit helpt de gemeente, UvA, leveranciers en logistiek dienstverleners om in de periode 2023-2026 de juiste vervolgacties te ondernemen en zo van het Universiteitskwartier een gebied te maken waar het prettig verblijven is.

Onderwijs

Het onderzoek bouwde voort op werk van studenten. Tussen 2020 en 2022 hebben diverse studententeams en afstudeerstudenten onderzoek verricht naar de toekomstige logistiek in het gebied voor pakketdistributie, facilitaire leveringen, catering en afval. Ook in dit project zijn studenten betrokken. Studenten van de HvA en de TU Delft droegen bij via onderwijsmodules en als werkstudent om een beter beeld te krijgen van de huidige situatie in het gebied (verkeersobservaties) en van potentiële oplossingen, zoals vervoer over water.

Partners

De UvA en gemeente Amsterdam waren gezamenlijk opdrachtgever. Zij financierden en begeleidden het onderzoek dat werd uitgevoerd door de HvA. In het onderzoek zijn diverse partijen betrokken, waaronder leveranciers van de UvA, stakeholders uit de buurt (ondernemers, bewoners) en logistiek dienstverleners. Het project raakte aan diverse programma’s van de gemeente Amsterdam, waaronder Autoluw, Logistiek en Bruggen & Kademuren.