Jan Peter van Zandwijk is lector Digitaal Forensisch Onderzoek

‘Telefoons en smartwatches bevatten een schat aan gegevens die iets vertellen over wat iemand gedaan heeft’, vertelt Van Zandwijk, die naast zijn rol als lector werkt als senior forensisch onderzoeker bij het Nederlands Forensisch Instituut (NFI). Zo kunnen deze devices het aantal genomen stappen registreren, evenals afgelegde afstanden en verdiepingen, maar ook bezochte locaties en hartslag. Onderzoek naar zulk digitaal bewijs is dan ook een belangrijk thema in de strafrechtketen. ‘Er is veel behoefte aan gevalideerde methoden’, zegt de lector.

Relatie tussen digitale sporen en activiteiten

Digitale informatie over fysieke activiteiten kan cruciaal zijn in strafzaken. Als bijzonder lector Digitaal Forensisch Onderzoek helpt Van Zandwijk mee bij de interpretatie ervan.

‘Ik bestudeer de relatie tussen digitale sporen op mobiele telefoons en smartwatches, en activiteiten in de fysieke wereld. Dit als basis voor analysemethoden waarmee je met digitale sporen een tijdlijn van de gebeurtenissen rond een misdrijf kunt opstellen,’ vertelt hij. Zijn werk levert inzichten op waarmee partijen in de strafrechtketen straks op basis van digitale sporen onderbouwde uitspraken kunnen doen over activiteiten.

Voortbouwen op kennis NFI

Het onderzoek binnen het lectoraat bouwt voort op kennis die Van Zandwijk eerder opdeed bij het NFI. Zo ontdekte hij dat een bepaald type mobiele telefoon alleen het aantal verdiepingen registreert als je omhoog loopt. Loop je naar beneden of pak je de lift, dan legt de telefoon dat opmerkelijk genoeg niet vast. ‘Dit soort inzichten helpen bij het duiden van digitale sporen.’

Snelle ontwikkeling in digitale technologie

Een van de grootste uitdagingen is volgens Van Zandwijk het tempo waarin digitale technologie zich ontwikkelt. ‘Verdiepten we ons tien jaar geleden nog in computers en laptops, tegenwoordig draait het vooral om mobiele telefoons en smartwatches. Bijna iedereen heeft er tegenwoordig een bij zich, en er komen voortdurend nieuwe versies op de markt, met nog meer apps en nog meer geheugenruimte.’

‘Je moet continu onderzoek doen om bij te blijven. Het zou dan ook heel mooi zijn als we periodiek terugkerende experimenten met de laatste modellen mobiele telefoons en smartwatches kunnen uitvoeren om de gegevens te verzamelen die nodig zijn voor de interpretatie van digitale sporen’.

Samenwerking HvA en NFI

Van Zandwijk werkt al bijna vijftien jaar in de forensische wereld. Na zijn studie Natuurkunde promoveerde hij in de Bewegingswetenschappen aan de Vrije Universiteit op een model dat voorspelt hoe hoog mensen kunnen springen.

Sinds 2011 is Van Zandwijk als senior forensisch onderzoeker verbonden aan het NFI, een internationaal kennis- en expertisecentrum voor forensisch onderzoek. De organisatie draagt met forensisch onderzoek, kennisoverdracht en innovatie bij aan opsporing en waarheidsvinding in strafrechtelijke onderzoeken, zowel nationaal als internationaal.

Zijn nieuwe functie als lector bij de HvA sluit hier goed bij aan. ‘Bij het NFI verdiep ik me in wat digitale sporen kunnen vertellen over scenario’s in een strafzaak en bij de HvA in het verder ontwikkelen van de interpretatie van digitale sporen. Dit zijn twee thema’s die op elkaar aansluiten en elkaar versterken.’

Verbindingen tussen forensische disciplines

Van Zandwijk werkt graag samen met anderen. ‘Met mijn onderzoek wil ik bijdragen aan nieuwe verbindingen tussen digitaal onderzoek en andere forensische disciplines - nu nog vaak vrij gescheiden werelden. Hoe breder het palet aan analysemethoden dat we bij het oplossen van misdrijven met elkaar tot onze beschikking hebben, hoe beter.’

Het verbinden van digitaal onderzoek met andere forensische disciplines gaat Van Zandwijk samen met het NFI en de lectoraten Forensisch Onderzoek en Dynamiek van Forensische Sporen van de HvA vormgeven.

Studenten begeleiden

Als lector begeleidt Van Zandwijk ook een aantal studenten Biomedische Technologie en Forensisch Onderzoek, onder meer via Community of Practices. Hierbij werken studenten samen met onderzoekers, docenten en bedrijven/overheid aan vragen uit de praktijk. ‘Ik leer studenten om kritisch te denken,’ vertelt hij. ‘En ik vind het mooi om ze daardoor te zien groeien in hun rol als onderzoeker.’

Nieuwe ontdekkingen doen

Zelf vindt Van Zandwijk niets leuker dan een onverwachte ontdekking te doen, zoals die over registratie van verdiepingen door telefoons. ‘De diversiteit aan thema’s waar ik hier bij de HvA mee in aanraking kom, geeft me veel nieuwe ideeën,’ vertelt hij enthousiast. ‘Ik zit hier dus op de juiste plek.’