Robotlab brengt hergebruik hout in horeca een stap dichterbij

Op een zonnige middag eind november verzamelt een twintigtal personen zich in het Robotlab van de Hogeschool van Amsterdam. Het Robotlab is de thuisbasis van de Digital Production Research Group, die onderzoekt hoe materialen als afval- en resthout een tweede leven kunnen krijgen door digital design en productie met robots. De onderzoekers werken hierbij niet alleen nauw samen met studenten, maar ook met bedrijven, zodat oplossingen direct in de praktijk kunnen landen.

Ook vandaag zijn er allerlei bedrijven aanwezig: uit de houtindustrie, maar ook ontwerpers en hotels. Samen met de Digital Production Research Group werken ze in het project Circular Wood 4.0 aan hetzelfde doel: onderzoeken wat de impact en levensvatbaarheid van het gebruik van resthout is, en hiermee zinvolle toepassingen creëren voor de horeca. Nu wordt dit overgebleven hout namelijk vaak verbrand of verwerkt tot spaanplaat, omdat hergebruiken op grote schaal te complex en arbeidsintensief is. Maar door het inzetten van een slimme upcycle wood factory, waarin computational design en productie met robots samenkomen, wordt hergebruik mogelijk wél een rendabele optie.

Circulair hout voor horeca

Als iedereen een zitplek heeft gevonden, heet Marta Malé-Alemany de aanwezigen welkom. Zij is hoofd van het Robotlab en projectleider van Circular Wood 4.0. Ze vertelt hoe in dit project wordt voortgebouwd op kennis en resultaten uit eerdere projecten. Zo maakte haar onderzoeksgroep in 2020 een unieke ontvangstbalie van resthout voor de Johan Cruyff Arena. Het ontwerp werd gemaakt van meer dan 300 stukken resthout van Amsterdamse Fijnhout op basis van een digitale databank van resthout. Hierbij vormde het beschikbare materiaal het uitgangspunt: design from availability. ‘De balie maakte de meerwaarde van digitale productie voor het opschalen van circulaire toepassingen goed zichtbaar’, zegt Malé-Alemany.

In Circular Wood 4.0 wordt de door de jaren heen verworven kennis toegepast op de horecasector. ‘Omdat horecazaken zo vaak hun interieur vervangen, valt er veel winst te behalen met het creëren van waardevolle toepassingen van resthout’, zegt Malé-Alemany. Haar collega Tony Schoen, projectmanager van Circular Wood 4.0, vult aan: ‘Bovendien is het een belangrijke sector in de Metropoolregio Amsterdam, waardoor we veel impact kunnen maken met ons onderzoek en de circulaire economie vooruit kunnen helpen. In het project kijken we daarvoor ook naar de business case, zodat duidelijk wordt of de plannen haalbaar zijn.’

Ontwerpen met resthout

Later komt ook Timo Bega aan het woord, ontwerper en onderzoeker in het Robotlab. Voor Circular Wood 4.0 onderzoekt hij manieren om stukken resthout van houtproducent en projectpartner Derako opnieuw te gebruiken. Bega laat twee ontwerpsystemen zien waarin dit resthout kan worden verwerkt tot wand- of plafondsysteem. Vervolgens toont hij hoe bestaande ontwerpen voor bars en restaurants, van partner Heineken Interior Design, eruit zouden kunnen zien met toepassing van deze systemen. ‘Nu is het zaak om met de hulp van partners in de zaal te gaan bekijken hoe we kunnen toepassen wat we hebben ontwikkeld’, besluit hij.

Hout als trend

Tijdens de presentatie van Thijs Koster van stichting Green Hotel Club komen de uitdagingen aan bod voor de hotelindustrie. Green Hotel Club zet zich in om toekomstbestendige en duurzame horecabedrijven te creëren. Koster benadrukt dat het lastig kan zijn om op grote schaal circulaire interieurs van resthout te maken, omdat veel grote hotelketens vooral focussen op de businesscase.

Daarnaast wil hij graag van de ontwerpers in de zaal weten of hout niet te trendgevoelig is om langdurig te worden toegepast. Raakt het op een gegeven moment niet uit de mode? ‘Om dat te voorkomen zou het goed zijn om een aantal klassieke houten meubelstukken te ontwerpen, die voor lange tijd mee kunnen’, oppert een van de architecten in de zaal. Een andere aanwezige suggereert om het hergebruik van resthout vooral toe te passen in de constructie van gebouwen, zoals in kozijnen en deuren. Niet alleen vermijdt dit trendgevoeligheid, ook zou dat de toepassing van robots kunnen vereenvoudigen omdat zij steeds hetzelfde ontwerp produceren.

Afwijkende vormen

Ook aan het woord komt Marije Remigius van interieurbouwer Fiction Factory. Zij vertelt hoe ze voor Hotel Jansen in het Amsterdamse Bajeskwartier een interieurontwerp met circulaire materialen, waaronder hout, hebben gemaakt. De belangrijkste les die ze vandaag wil meegeven: ‘Less is more. Als je werkt met grote aantallen, zoals 200 slaapkamers, probeer dan zo min mogelijk materiaal te gebruiken. Hoe? Wees creatief in ontwerp en engineering. Gebruik de materiaalresten bijvoorbeeld voor de meubelen in de kamers.’

Tour door het Robotlab

De middag eindigt met een tour door het Robotlab. Daar zijn de studenten van de minor Robotic Production & Circular Materials bezig met een speciaal project voor de faculteit Techniek van de HvA: een kerstboom van resthout. De boom laat niet alleen de ontwerpmogelijkheden van afgedankt hout zien, maar dient ook als inspiratie voor een duurzamere wereld, met betere alternatieven voor plastic of echte kerstbomen. Misschien een idee voor het horeca-interieur van de toekomst?