Promotieonderzoek van Marloes van Verseveld

Pesten is een veelvoorkomend en actueel probleem op scholen en kan ernstige gezondheidsklachten tot gevolg hebben voor leerlingen die hiermee te maken hebben. Scholen zijn daarom sinds augustus 2015 verplicht om zorg te dragen voor de sociale veiligheid op school. Uit onderzoek blijkt dat leerkrachten een belangrijke rol kunnen spelen in het verminderen en stoppen van pestgedrag. Zowel vanuit het onderwijsveld als vanuit de wetenschappelijke literatuur blijkt echter dat leerkrachten ook vaak handelingsverlegen zijn ten aanzien van het signaleren en aanpakken van pestgedrag.

Vanuit de behoefte aan verdere professionalisering op het gebied van het voorkomen, signaleren en aanpakken van pesten, wordt het huidige onderzoek opgezet voor en met professionals in het basisonderwijs. Hierbij wordt aangesloten bij het PRIMA-programma: een schoolbreed anti-pestprogramma om pesten structureel en integraal tegen te gaan. Het programma is in de databank Effectieve Jeugdinterventies van het NJi opgenomen en beoordeeld als “theoretisch goed onderbouwd”. Ondanks positief gevonden effecten van het anti-pestprogramma, is er vanuit de praktijk behoefte aan een betere toepasbaarheid van de modules. Daarnaast ontwikkelt het kennisveld op het gebied van pesten zich zo snel, dat er ook behoefte is aan een update van de theoretische onderbouwing van het programma.

Het PRIMA-programma zal worden verbeterd en uitgebreid op basis van nieuwe wetenschappelijke inzichten en op basis van praktijkkennis van leerkrachten en schoolleiding die ervaring hebben met het anti-pestprogramma. Vervolgens zal de effectiviteit van het PRIMA-programma in kaart worden gebracht, waarbij ook zal worden gekeken naar het proces van de implementatie en de uitvoering van het programma. In het promotieonderzoek zal met name worden gekeken naar het effect van het anti-pestprogramma op het niveau van coördinerende en uitvoerende professionals op school, zoals de leerkrachten, de directeur en specialisten, zoals de intern begeleider en de schoolpedagoog. Daarnaast zal ook worden gekeken naar het effect van het programma op klasniveau: wordt er minder gepest in de klas?

Het project wordt uitgevoerd in samenwerking met TNO Child Health, VeiligheidNL en verschillende basisscholen van drie schoolbesturen in Amsterdam en Zaandam.