Klimaatstress bij jongeren - ervaringen van jongeren en perspectieven van jeugdprofessionals

Klimaatverandering is een onderwerp waar jongeren mee zijn opgegroeid, en veel van hen ervaren ‘klimaatstress’, wat zich uit in emoties als verdriet, angst, boosheid en schuldgevoel. Internationale onderzoeken, zoals dat van Hickman et al. (2021), tonen aan dat een groot percentage van de jongeren zich ernstig zorgen maakt over de klimaatcrisis, wat hun dagelijks leven beïnvloedt. Ook in Nederland geeft onderzoek aan dat veel jongeren regelmatig klimaatstress ervaren, wat leidt tot gevoelens van moedeloosheid en angst.

Met dit onderzoek werd beoogd het fenomeen klimaatstress en andere klimaatgerelateerde impact op jongeren, vanuit het perspectief van zowel jongeren als jeugdprofessionals, beter te begrijpen. Ook wilden we verkennen bij wie en op welke manier jongeren ondersteuning vinden bij de mentale impact van klimaatverandering. Hiertoe zijn o.a. interviews afgenomen en groeps- en reflectiegesprekken gevoerd met zowel jongeren als jeugdprofessionals uit onderwijs en jeugdhulp.

Het beeld dat met de resultaten van dit verkennende onderzoek ontstaat is dat klimaatverandering impact heeft op jongeren, maar dat deze impact vaak onbesproken blijft in de professionele contexten van jeugdzorg en onderwijs. Jeugdprofessionals signaleren dat klimaatverandering als opvoed- en opgroeithema nog onvoldoende aandacht krijgt. Zij voelen een intergenerationele verantwoordelijkheid om jongeren te ondersteunen bij de mentale impact van het onderwerp.

Passiviteit, weerstand of desinteresse van jongeren ten aanzien van klimaatverandering kan een uiting kunnen zijn van een door hen ervaren gevoel van zinloosheid en gebrek aan vertrouwen in volwassenen en de overheid om het klimaatprobleem op te lossen. Dit benadrukt het belang van het bieden van handelingsperspectief en sociale steun, waarbij jongeren, maar ook volwassenen hun zorgen delen. Zodat ‘het grote midden’ zichtbaarder wordt, jongeren zich gesteund voelen in hun zorgen en op een veerkrachtige manier met die zorgen leren omgaan.

Dit onderzoek werd mede mogelijk gemaakt door KeTJAA, de regionale Kenniswerkplaats Jeugd Amsterdam-Amstelland. (link in tekst opnemen: https://neja.nl/ketjaa/)