Maak Ruimte voor Werk
1 juni 2024 - 31 mei 2026

Een aantrekkelijke en inclusieve stad beschikt over ruimte voor wonen en werken. Maar door de focus op woningbouw en de stijgende vastgoedprijzen staat ruimte voor maakbedrijven in steden steeds meer onder druk. Hoe kunnen gemeenten sturen op ruimte voor maakbedrijven bij gebiedsontwikkeling? Dat onderzoekt de Hogeschool van Amsterdam (HvA) met partners in het project Maak Ruimte voor Werk.
Sturen op ruimte voor werk
Gemeentelijke professionals hebben sterke behoefte aan nieuwe oplossingen om te kunnen sturen op (betaalbare) ruimte voor werk – in het bijzonder voor maakbedrijven. Het behoud van maakbedrijven in binnensteden is om meerdere redenen cruciaal. Zo dragen ze bij aan een toekomstbestendige economie, veerkrachtige stadsuitbreiding en de circulaire transitie. Ook voorzien ze in werk voor zowel praktisch als theoretisch opgeleide arbeidskrachten.
Momenteel hebben gemeentelijke professionals onvoldoende kennis over wat maakbedrijven beweegt en wat voor ruimte zij nodig hebben. Ook missen ze kwantitatieve en kwalitatieve data om te vertalen naar de praktijk van gebiedsontwikkeling. Ze hebben daarnaast behoefte aan praktische instrumenten om binnen de gebiedsontwikkeling meer sturend ruimte voor maakbedrijven te behouden en creëren.
Onderzoek vanuit 3 disciplines
In dit project combineren de Hogeschool van Amsterdam, de Hogeschool Rotterdam en Fontys Hogeschool hun expertise. Zo komen ze samen tot een integrale oplossing:
- Economie: wat zijn maakbedrijven en wat beweegt ze? Wat is het maken in antwoord op grote maatschappelijke transities? Wat zijn de benodigde vestigingsplaats-condities?
- Ruimte: welke ruimtelijke voorwaarden zijn er nodig in steden om te voldoen aan de vraag naar ruimte van maakbedrijven?
- Vastgoed: hoe komt huisvesting van maakbedrijven tot stand en hoe zijn deze vastgoedproducten als onderdeel van gebiedsontwikkeling te realiseren?
Samen komen de partners tot vernieuwde rollen voor publieke professionals en een verbeterd instrumentarium om beter te sturen op ruimte voor werken. Ze vertalen de inzichten en beproefde toepassingen in een concreet praktijkhandboek voor publieke professionals.
Onderwijs
Aan dit project werken ook studenten mee. Zij kunnen stagelopen of afstuderen bij het onderzoek, bijvoorbeeld rond casussen die de 6 betrokken gemeenten inbrengen.
Team
- Bernadina Borra (projectleider)
- Frank Suurenbroek
Partners en financiering
Maak Ruimte voor Werk is gefinancierd met de RAAK-Publiek-subsidie van Regieorgaan SIA. Bij het project zijn de volgende partijen betrokken:
- 3 hogescholen: Hogeschool van Amsterdam, Fontys Hogeschool en Hogeschool Rotterdam
- 6 gemeenten: Gemeente Amsterdam, Gemeente Rotterdam, Gemeente Den Haag, Gemeente Utrecht, Gemeente Leiden en Gemeente Tilburg
- 9 netwerkorganisaties: MKB-Nederland, ORAM, Keilecollectief, Stichting I’MBINCK, OMU, NEPROM, Coalitie Ruimte voor Werk, Stichting Kennisalliantie Bedrijventerreinen Nederland en Platform31

Project Collectieve gebiedsontwikkeling (2023-2024)
Maak Ruimte voor Werk bouwt voort op het project Collectieve gebiedsontwikkeling. Dat project richtte zich op de sleutelrol die ‘collectieven van makers’ uit het MKB spelen bij stedelijke transformaties. Voor 6 casussen zijn successen en uitdagingen in kaart gebracht. De resultaten zijn te lezen in de whitepaper Samen ruimte maken voor werk(opent in nieuw venster) en in dit artikel op Stadszaken.nl(opent in nieuw venster).
Lectoraat Bouwtransformatie
Telkens als we bouwen, scheppen we voor decennialang de identiteit, veerkracht en koers van een plek en omgeving. Vanuit dit perspectief verricht het lectoraat Bouwtransformatie praktijkgericht onderzoek naar stedelijke herontwikkeling, verdichting en de publieke ruimte. De nadruk ligt hierbij op leefbaarheid en grote maatschappelijke transities.