De Stadspergola

Stadspergola voor hittebestendig stedelijk gebied

Door het veranderende klimaat zal het aantal hete dagen in steden toenemen en zal de verblijfskwaliteit van openbare ruimtes sterk verminderen. Bomen zijn een effectief middel om schaduw te bieden en de gevoelstemperatuur te verlagen. Echter kunnen bomen lang niet overal (in goede) omstandigheden groeien vanwege de vele belangen en functies die samenkomen in stedelijk gebied, zowel boven- als ondergronds.

Daarnaast is tijd een beperkende factor; het kost jaren voordat bomen volgroeid zijn en hun verschillende functies kunnen vervullen als het gaat om schaduw, biodiversiteit en uitstraling. Alternatieve interventies voor het creëren van schaduw en vergroening, zoals bijvoorbeeld een pergola, kunnen helpen om steden (versneld) klimaatbestendiger in te richten.

Van achtertuin naar veelzijdig stadsmeubilair

We zien de pergola tot op heden nauwelijks in de Nederlandse openbare ruimte.We kennen het wel als een esthetisch stuk voor in de achtertuin, waar het schaduw en privacy biedt. Hoe verplaatsen we een dergelijk voorwerp van de achtertuin naar de openbare ruimte, waar nog veel kansen en vraagstukken liggen? Want een stadspergola in de publieke ruimte moet bestand zijn tegen binnenstedelijke factoren zoals schaarste van ruimte, veiligheid, beheer maar kan ook meer functies bieden aan de omgeving die verder gaan dan het bieden van schaduw. Het gedicht gemaakt door David van Rosmalen, te zien in onderstaande link, neemt je mee in de vele mogelijkheden van de stadspergola die tot nu toe zijn besproken.

Interactief en in ontwikkeling

Deze verkenning stond centraal toen dit prototype van de Stadspergola, gerealiseerd op de HvA Amstelcampus, in de zomer van 2023 werd gerealiseerd. Tijdens verschillende workshops waar docenten, beleidsmakers, onderzoekers, studenten en burgers met elkaar het gesprek aan gingen zijn allerlei verschillende functies verkend die de Stadspergola kan bieden.

Dit prototype is een object dat zich blijft ontwikkelen en iedereen is welkom om mee te bouwen zodat we toewerken naar duurzaam stadsmeubilair wat kan voorzien in de veelzijdige behoeften van de stad.

Kennisdeling en inspiratie

Met als doel zoveel mogelijk opgedane kennis en inspiratie te delen met geïnteresseerden kunnen de volgende documenten gedownload worden: 

• Paspoort  met beschrijving van hoe de pergola is gebouwd, zoals de afmetingen, het materiaal en de beplanting.
• Inspiratiekaarten met voorbeelden van stadspergola’s internationaal en stadspergola's nationaal. Dit zijn voorbeelden van stadspergola’s die wij hebben ontvangen van collega’s, vrienden, familie en andere betrokkenen. Er zijn vast nog meer voorbeelden te vinden, maar het roept de vraag op wat nu precies een stadspergola is:
  • is het begroeid met planten of niet, (en als het bedoeld was te begroeien, waarom groeit het dan niet?)
  • is het onderdeel van een gebouw of staat het los
  • is het ontwerp een ‘standaard;  of een ‘special?’
  • esthetisch of functioneel (en voor welke functies dan?)
  • op welke plek zinnig/nuttig (een pergola in de schaduw of juist in de volle zon)
• De uitkomsten van de workshop tijdens de lancering van de stadspergola waar de opgehaalde gewenste ervaringen, functies, kansen, valkuilen en vervolgstappen zijn verwerkt in een tekening.
• De lessons learned over de Stadspergola tot nu toe. Welke inzichten hebben we al gekregen, naast degene beschreven in het pleidooi, om mee te nemen voor het bouwen van een tweede prototype stadspergola
• Verslag bijeenkomst met experts op het gebied van ecologie, landschapsontwerp en natuurinclusiefontwerp over het 'levende' gedeelte van de Stadspergola.
• Artikel over de Stadspergola in Stadswerk magazine(opent in nieuw venster), het vakblad voor professionals werkzaam op het gebied van de fysieke leefomgeving.
• Inspiratie van Studentenwerk van verschillende opleidingen binnen de Hogeschool van Amsterdam die gemaakt zijn in samenwerking met consortiumpartners.

Samenwerken

Met consortiumpartners zijn we al begonnen met het plaatsen van stadspergola’s in stedelijk gebied. Wil je graag meewerken? Of heb je vragen over dit project? Neem contact op met Lisanne Corpel, projectleider en docent-onderzoeker bij het lectoraat Klimaatbestendige Stad.