Kijk in de Zeespiegel
1 maart 2022 - 1 maart 2023
In Nederland houden we droge voeten dankzij onze dijken en de Deltawerken. Door klimaatverandering en een stijgende zeespiegel is ons land in de toekomst echter kwetsbaar voor overstromingen. Toch is het maar moeilijk voor te stellen dat het klimaat dat we nu kennen drastisch kan veranderen. Met het door de NWA gehonoreerde wetenschapscommunicatieproject ‘Na ons de zondvloed: de verbeelding van een stijgende zeespiegel’ ontwikkelen onderzoekers van vier faculteiten van de HvA samen met KNMI en het VOX College in Amsterdam een lespakket dat die verbeeldingskracht aanspreekt. Het idee daarachter is dat het onderwerp van de zeespiegelstijging gaat leven bij leerlingen van de middelbare school, en wel op zo’n manier dat ze er met anderen over in gesprek gaan.
In het project ‘Na ons de zondvloed’ ontwikkelt een interdisciplinair team een vernieuwend lespakket voor de onderbouw van het voortgezet onderwijs. Dit gebeurt in samenwerking met vier faculteiten van de Hogeschool van Amsterdam (Digitale Media en Creatieve Industrie, Onderwijs en Opvoeding, Maatschappij en Recht, en Techniek) en het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI). Het lesmateriaal wordt ontworpen en getest samen met het Vierde Gymnasium in Amsterdam. Het programma omvat drie fasen: ontwikkeling van het lespakket, uitvoering op het Vierde Gymnasium en evaluatie van de interacties tussen leerlingen en hun (groot)ouders/verzorgers. De opgedane inzichten worden gedeeld via congressen en bijeenkomsten.
Idee is dat de leerlingen zelf iets ontwerpen om het gesprek met volwassen over dit onderwerp aan te gaan. Zo worden verschillende generaties geconfronteerd met de mythe van de droge voeten. De leerlingen van het Vierde Gymnasium scherpen ook diverse 21-eeuwse vaardigheden aan zoals onderzoeken, creativiteit, probleemoplossend vermogen, kritisch denken, samenwerken en communiceren.
In de eerste fase ontwikkelt het team het lesprogramma. De tweede fase behelst de uitvoering van het lesprogramma op het Vierde Gymnasium. En in de derde fase evalueren de onderzoekers de interactie tussen de leerlingen en hun (groot)ouders en/of verzorgers. Na afloop van het project trekken de betrokken partijen lessen uit de uitvoer van het lesprogramma. Daarnaast zal de opgedane kennis gedeeld worden op diverse congressen en bijeenkomsten.
Lector Sabine Niederer: “In dit project willen we samen met KNMI en collega-onderzoekers van verschillende faculteiten en een docent van het Vierde Gymnasium een passend en aansprekend lespakket ontwikkelen dat jongeren helpt om zeespiegelstijging invoelbaar te maken en bespreekbaar met de volwassenen in hun omgeving. Om dat goed aan te pakken hebben we kennis en kunde vanuit verschillende disciplines hard nodig en dit consortium bundelt de krachten uit onderwijs en klimaatwetenschappen met gedragswetenschappen, ontwerp en storytelling.”
Uitgangspunten
Het doel van het project is om jongeren en de volwassenen in hun directe leefomgeving een voorstelling te kunnen laten maken van de zeespiegelstijging en de gevolgen daarvan voor Nederland door erover met elkaar in gesprek te gaan. Mensen kunnen zich maar moeilijk voorstellen dat het klimaat zoals we dat nu in ons land kennen op termijn drastisch kan veranderen. Daarom richt het project ‘Na ons de zondvloed’ zich op het voorstellingsvermogen van jongeren en de volwassenen in hun leven, zoals hun (groot)ouders en verzorgers. Juist het voorstellingsvermogen van mensen is belangrijk voor verandering van het eigen gedrag en acceptatie van (beleids)maatregelen voor duurzaamheid.
Link met onderwijs
Het project versterkt de aansluiting tussen wetenschap, onderwijs en maatschappelijke uitdagingen. Leerlingen van het Vierde Gymnasium werken aan essentiële 21e-eeuwse vaardigheden zoals creativiteit, kritisch denken en samenwerking. Tegelijkertijd leren zij wetenschappelijke en maatschappelijke thema’s, zoals klimaatverandering, te begrijpen en bespreekbaar te maken. Hierdoor wordt onderwijs niet alleen een plek van kennisoverdracht, maar ook van maatschappelijke betrokkenheid.
Resultaten
De resultaten van het project bestaan uit een volledig getest en geëvalueerd lespakket dat jongeren motiveert om een dialoog aan te gaan over zeespiegelstijging. Daarnaast worden lessen getrokken uit de uitvoering, en deze inzichten worden gedeeld met wetenschappers, beleidsmakers en onderwijsprofessionals. Het project biedt een voorbeeld van hoe onderwijs kan bijdragen aan maatschappelijke bewustwording en gedragsverandering rond klimaatkwesties.
Subsidieverstrekker
‘Na ons de zondvloed’ is gehonoreerd met 50.000 euro aan onderzoeksgeld van de Nederlandse Wetenschapsagenda (NWA), een onderzoeksprogramma van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). ‘Na ons de zondvloed’ is een van in totaal zeven projecten die door de NWA zijn geselecteerd om de wetenschap en de samenleving sterker te verbinden.
Team
- Sabine Niederer, Lector Visual Methodologies
- Marloes Geboers, Onderzoeker Visual Methodologies en docent CO/CB
- Dr. Adwin Bosschaart, docent
- Carlo De Gaetano, Ontwerper & Onderzoeker Visual Methodologies
- Dr. Ir. Lisette Klok, Docent Onderzoeker Klimaatbestendige stad
- Dr. Reint Jan Renes Lector Psychologie voor de duurzame stad
Samenwerkingspartner(s):
- Dr. Janette Bessembinder, KNMI
- Vierde Gymnasium, Amsterdam