Logo Hogeschool van Amsterdam – link naar startpaginaLogo Hogeschool van Amsterdam – link naar startpagina
Onderzoeksproject

Hittebestendige stad

1 september 2016 - heden

Klimaatverandering zorgt steeds vaker voor extreme neerslag, hittegolven en extreme droogte. Hittegolven zetten de leefbaarheid in steden onder druk en ontwrichten het gebruik van vitale functies. De gevolgen kunnen variëren van uitzettende brugdelen tot oververhitting van het publiek tijdens grote evenementen. Wat kunnen gemeenten doen om ervoor te zorgen dat steden bestand zijn tegen hitte? Dat onderzoekt de Hogeschool van Amsterdam (HvA) in verschillende projecten.

Cool Towns (2020-2022)

Voor het project Cool Towns onderzocht de HvA samen met 12 Europese partners verschillende manieren om hitte in steden te mitigeren, ofwel verzachten. Hoe kunnen gemeenten hittestress systemisch in kaart brengen? Het antwoord is te vinden in de Urban Heat Atlas(opent in nieuw venster). Het voor Cool Towns ontwikkelde Heat Stress Measurement Protocol(opent in nieuw venster) is bedoeld om hitterisico’s in steden vast te stellen. In de Urban Heat Atlas laten de onderzoekers zien hoe dit werkt en analyseren ze de situatie in tien pilotsteden in Nederland, België, Frankrijk en Groot-Brittannië.

In de tien steden zijn ook verschillende verkoelende maatregelen getest, zoals het planten van verschillende boomsoorten, het plaatsen van waterpartijen en het ophangen van schaduwdoeken. Alle geteste maatregelen en de effectiviteit ervan zijn te vinden in de Intervention Catalogue(opent in nieuw venster). Hieruit kunnen beleidsmakers, stedenbouwers, planologen en architecten inspiratie putten om de nodige verkoeling te bieden in hun eigen gemeente.

Cool Towns was een Interreg 2 Zeeën-project. Het was een samenwerking tussen de HvA, de gemeente Breda, de Gemeente Middelburg, de provincie Oost Vlaanderen, de gemeente Oostende, Southend-on-sea Borough council, University of Greenwich, Kent County council, University of Picardie Jules Verne, GreenBlue Urban, Agency for Urban Planning St Omer, Sioen Industries, AUD Agency for Urban Planning and Development of the Saint-Omer and Flandre Interieure Region). Team HvA: Jeroen Kluck, Gideon Spanjar, Stephanie Erwin en Sába Schramkó.

Hittebestendige Stad (2018-2020)

Gemeenten hebben behoefte aan concrete richtlijnen voor een hittebestendige stad. In dit project heeft de HvA daarom een mindmap ontwikkeld(opent in nieuw venster), waarmee gemeenten eerst op een rij kunnen zetten welke hitteproblemen er zijn in de stad als geheel. Vervolgens kunnen hittekaarten tonen welke hitteproblemen in welk deel van de stad voorkomen. Een hittekaart is een plattegrond van de stad of een wijk waarop staat hoe warm het er op een hete dag wordt.

De HvA heeft ook drie ontwerprichtlijnen voor een hittebestendige inrichting van de buitenruimte opgesteld:

  1. Afstand tot koelte: Iedere woning moet zich voldoende dicht bij een aangename en aantrekkelijke koele verblijfsplek bevinden (voorstel: binnen 300 m).
  2. Percentage schaduw op belangrijke looproutes en in buurten: Er is op het heetst van de dag voldoende schaduw (voorstel minimaal 40% op belangrijke looproutes), zodat essentiële functies in de stad voor iedereen bereikbaar blijven.
  3. Percentage groen per buurt: Er moet zoveel groen zijn dat er verdamping kan optreden en de gemiddelde luchttemperatuur wordt beperkt (voorstel afhankelijk per wijktype).

Bekijk voor meer informatie de eindpublicatie De hittebestendige stad(opent in nieuw venster).

Dit project is medegefinancierd met een RAAK-publiek-subsdie van Regieorgaan SIA. Dit project was een samenwerking tussen de HvA, Hanzehogeschool Groningen, Gemeenten Amsterdam, Apeldoorn, Arnhem, Beverwijk, Breda, Castricum, Eindhoven, Groningen, Haarlem, Leeuwarden, Rheden en Tilburg, gemeentelijke samenwerkingsverbanden RIVUS en BUCH, ProRail, WEnR, Tauw, Provincie Noord Brabant, Wetterskip Fryslan, GGD Amsterdam, Stichting CAS, Klimaatverbond Nederland, City Deal klimaatbestendige stad, VNG, DRPA en Bouwcampus. Team HvA: Jeroen Kluck, Listte Klok, Laura Kleerekoper, Anna Solcerova en Ronald Loeve.

REALCOOL (2016-2018)

In het project REALCOOL is gewerkt aan nieuwe ontwerpprototypes van watervormen in de stad. Deze watervormen dragen bij aan verkoeling en hebben een positieve invloed op de gevoelstemperatuur. De ontwerpprototypes zijn bedoeld voor stedenbouwkundige professionals, zodat zij stedelijk water zo kunnen ontwerpen dat het verkoeling geeft tijdens hete dagen. De prototypes zijn getest op hun verkoelend effect en hun effect op het microklimaat, maar ook op esthetiek, kosten en functionaliteit.

In het magazine “Klimaatadaptatie: Praktijkgerichte Oplossingen”(opent in nieuw venster) van de Vereniging Stadswerk Nederland en Stichting RIONED Stadwerk zijn de resultaten van REALCOOL beschreven.

Dit project was een samenwerking tussen de HvA, WUR Landscape Architecture Group, Alterra, De Urbanisten, OKRA, TAUW, Gemeente Enschede, Gemeente Hoogeveen, Gemeente ’s-Hertogenbosch en Gemeente Utrecht. Team HvA: Lisette Klok en Jeroen Kluck.

Lectoraat Klimaatbestendige Stad

De projecten over hittebestendige steden vallen onder het lectoraat Klimaatbestendige Stad. Het lectoraat doet onderzoek naar de gevolgen van klimaatverandering voor steden en de wijze waarop steden klimaatbestendig kunnen worden. De onderzoekers bekijkt hoe we steden zo kunnen inrichten dat inwoners en gebruikers hier ook in de toekomst prettig kunnen wonen, ondernemen en verblijven.