Philip Kohnstamm
Philipp (later Philip) Abraham Kohnstamm (Bonn, 17 juni 1875 - Ermelo 31 december 1951)
Philip Kohnstamm is een Nederlands natuurkundige, filosoof en pedagoog, en is bekend geworden als grondlegger van de wetenschappelijke pedagogiek en didactiek in Nederland.
Kohnstamm heeft zich ingezet voor gelijke kansen in het onderwijs en voor de afstemming van de leerstof op het individu. Ook pleit hij voor de lerende leraar. In 1936 sticht hij het IVIO, het Instituut Voor Individueel Onderwijs, bedoeld voor de scholing van jeugdige werklozen in de crisistijd.
Kohnstamm is ook bijzonder hoogleraar pedagogiek, een leerstoel ingesteld door de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen. Daarnaast is hij directeur van het Nutsseminarium voor Pedagogiek. Een van de ideologieën daar is ‘het volksonderwijs en de volksopvoeding op een hoger plan brengen, omdat de beschaving en verheffing van het gewone volk zou betere burgers voortbrengen, die op hun beurt een zinvolle bijdrage aan de samenleving zouden kunnen leveren’.
Kohnstamm wordt gezien als grondlegger van de empirische onderwijskunde, als continue verbetermethode voor onderwijs en opvoeding. Dit komt tot uiting in de naamgeving van het Kohnstamm Instituut.
Nagedachtenis
Bij de (her)opening op 24 november 2011 is door de nazaten van Kohnstamm en Thijssen een gevelsteen onthuld getiteld “Onder Wijzen” die geplaatst is boven de entree aan de zijde van het Kohnstammhof, door Dolph Kohnstamm, kleinzoon, en Rik Thijssen, kleindochter.
Gebouw
Het gebouw verrijst in 1958, volgens de sobere stijl van de Delftse school, dat Rijksbouwmeester Gijsbert Friedhoff ontwerpt voor de belastingdienst. Het is destijds het hoogste kantoorgebouw van Amsterdam.
De HvA heeft het pand, sinds 2007 rijksmonument, vanaf 2011 na een flinke renovatie in gebruik.
Buitenzijde
Aan de buitenzijde zijn boven beide toegangsdeuren de wapenschilden, van de Rijksoverheid en de gemeente Amsterdam, hersteld en opnieuw geschilderd, oorspronkelijk van de hand van Edelsmid Leo Brom (1896-1965). Het ene schild toont het wapen van Nederland, met het onderschrift ‘Je Maintendrai’. Het andere schild toont het wapen van Amsterdam, met het onderschrift 'Heldhaftig, Vastberaden, Barmhartig'. Ook de roosters voor de ramen ernaast zijn gerestaureerd.
Begane grond
Op de begane grond was de ruimte tussen iedere kolom een loket waar men belasting kon afdragen. Op de eerste etage, nu bibliotheek, was een kerkje. Voor de opening na renovatie in 2011 is een muurschildering aangebracht op de vide tussen BG en de 1e etage. Dit gedicht*, ter ere van de opening van het Wibauthuis geschreven door stadsdichter F. Starik is aangebracht in een kleurstelling in lijn met het interieur. Tijdens de opening op 24 november 2011 is het voorgedragen door de dichter zelf.
Ik heb ze zien komen.
De mannen met lood
in hun schoenen en een kop
vol zorgen, de angst om het hart.
Ze gaven rekenschap
en vertrokken,
de mannen,
illusies armer
en platzak.
Zo stond ik:
streng en grijs.
Standvastig als Stalin.
Als de rechtlijnige bureaucraten
die grijnzend achter hun loketten
zaten, ijverig in de weer met
stempels en betaalbewijzen.
Een ieder ten voorbeeld.
Neem en vergeet mij,
ik ben maar een ding. Een gebouw.
Een verzameling gangen, trappen en lokalen.
Ik draag u. U bent mijn belasting.
II
Nu zie ik je komen,
jongens en meisjes
op parmantige hakjes.
Eindelijk vrouwen,
op sneakers vol hoop
en verlangen
onderweg
naar morgen.
Steek op.
Zolang je maar weet:
ik zal je altijd ontvangen.
Zolang je maar wilt.
Ik reken op jou. Reken op mij.
Ik zal erop toezien
dat als je straks weggaat,
dat jij iedere voetstap
die je hebt gezet in mij achterlaat.
Neem en vergeet mij. Zolang je onthoudt
dat ik elke beweging registreer en in mij opsla,
dat ik iedere trilling bewaar zal ik van je zwijgen.
Van jullie allemaal.
9e etage
Op de 9e etage, in de kantine voor de belastingambtenaren, bevindt zich de muurschildering, van V.G.A. Röling, een secco (verf aangebracht op droog pleisterwerk). Het symboliseert “Vrije tijd” (recreërende mensen aan het water) en diende ter inspiratie en ontspanning van de ambtenaren.
De glas-in-loodramen, onderdeel van het “gesamtkunstwerk” met de muurschildering, zijn gemaakt door H. Telkamp, F. Nols, K. Wenckebach.
Omgeving
Voor de verrijzenis van het Kohnstammhuis ligt hier de spoorlijn naar Utrecht en het kopstation, Weesperpoort.
Meer weten?
Het Kohnstammhuis door de jaren heen: hier vertrok ‘De Gooische Moordenaar’ - HvanA
https://hvana.nl/lees/35721/terug-in-de-tijd-zo-zagen-de-hva-campussen-er-vroeger-uit