Philip Kohnstamm

Philipp (later Philip) Abraham Kohnstamm (Bonn, 17 juni 1875 - Ermelo 31 december 1951)

Philip Kohnstamm is een Nederlands natuurkundige, filosoof en pedagoog, en is bekend geworden als grondlegger van de wetenschappelijke pedagogiek en didactiek in Nederland.

Kohnstamm heeft zich ingezet voor gelijke kansen in het onderwijs en voor de afstemming van de leerstof op het individu. Ook pleit hij voor de lerende leraar. In 1936 sticht hij het IVIO, het Instituut Voor Individueel Onderwijs, bedoeld voor de scholing van jeugdige werklozen in de crisistijd.

Kohnstamm is ook bijzonder hoogleraar pedagogiek, een leerstoel ingesteld door de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen. Daarnaast is hij directeur van het Nutsseminarium voor Pedagogiek. Een van de ideologieën daar is ‘het volksonderwijs en de volksopvoeding op een hoger plan brengen, omdat de beschaving en verheffing van het gewone volk zou betere burgers voortbrengen, die op hun beurt een zinvolle bijdrage aan de samenleving zouden kunnen leveren’.

Kohnstamm wordt gezien als grondlegger van de empirische onderwijskunde, als continue verbetermethode voor onderwijs en opvoeding. Dit komt tot uiting in de naamgeving van het Kohnstamm Instituut.

Nagedachtenis

Bij de (her)opening op 24 november 2011 is door de nazaten van Kohnstamm en Thijssen een gevelsteen onthuld getiteld “Onder Wijzen” die geplaatst is boven de entree aan de zijde van het Kohnstammhof, door Dolph Kohnstamm, kleinzoon, en Rik Thijssen, kleindochter.

Gebouw

Het gebouw verrijst in 1958, volgens de sobere stijl van de Delftse school, dat Rijksbouwmeester Gijsbert Friedhoff ontwerpt voor de belastingdienst. Het is destijds het hoogste kantoorgebouw van Amsterdam.
De HvA heeft het pand, sinds 2007 rijksmonument, vanaf 2011 na een flinke renovatie in gebruik.

Buitenzijde
Aan de buitenzijde zijn boven beide toegangsdeuren de wapenschilden, van de Rijksoverheid en de gemeente Amsterdam, hersteld en opnieuw geschilderd, oorspronkelijk van de hand van Edelsmid Leo Brom (1896-1965). Het ene schild toont het wapen van Nederland, met het onderschrift ‘Je Maintendrai’. Het andere schild toont het wapen van Amsterdam, met het onderschrift 'Heldhaftig, Vastberaden, Barmhartig'. Ook de roosters voor de ramen ernaast zijn gerestaureerd.

Begane grond
Op de begane grond was de ruimte tussen iedere kolom een loket waar men belasting kon afdragen. Op de eerste etage, nu bibliotheek, was een kerkje. Voor de opening na renovatie in 2011 is een muurschildering aangebracht op de vide tussen BG en de 1e etage. Dit gedicht*, ter ere van de opening van het Wibauthuis geschreven door stadsdichter F. Starik is aangebracht in een kleurstelling in lijn met het interieur. Tijdens de opening op 24 november 2011 is het voorgedragen door de dichter zelf.

Ik heb ze zien komen.

De mannen met lood

in hun schoenen en een kop

vol zorgen, de angst om het hart.

Ze gaven rekenschap

en vertrokken,

de mannen,

illusies armer

en platzak.

Zo stond ik:

streng en grijs.

Standvastig als Stalin.

Als de rechtlijnige bureaucraten

die grijnzend achter hun loketten

zaten, ijverig in de weer met

stempels en betaalbewijzen.

Een ieder ten voorbeeld.

Neem en vergeet mij,

ik ben maar een ding. Een gebouw.

Een verzameling gangen, trappen en lokalen.

Ik draag u. U bent mijn belasting.

II

Nu zie ik je komen,

jongens en meisjes

op parmantige hakjes.

Eindelijk vrouwen,

op sneakers vol hoop

en verlangen

onderweg

naar morgen.

Steek op.

Zolang je maar weet:

ik zal je altijd ontvangen.

Zolang je maar wilt.

Ik reken op jou. Reken op mij.

Ik zal erop toezien

dat als je straks weggaat,

dat jij iedere voetstap

die je hebt gezet in mij achterlaat.

Neem en vergeet mij. Zolang je onthoudt

dat ik elke beweging registreer en in mij opsla,

dat ik iedere trilling bewaar zal ik van je zwijgen.

Van jullie allemaal.

9e etage
Op de 9e etage, in de kantine voor de belastingambtenaren, bevindt zich de muurschildering, van V.G.A. Röling, een secco (verf aangebracht op droog pleisterwerk). Het symboliseert “Vrije tijd” (recreërende mensen aan het water) en diende ter inspiratie en ontspanning van de ambtenaren.
De glas-in-loodramen, onderdeel van het “gesamtkunstwerk” met de muurschildering, zijn gemaakt door H. Telkamp, F. Nols, K. Wenckebach.

Omgeving

Voor de verrijzenis van het Kohnstammhuis ligt hier de spoorlijn naar Utrecht en het kopstation, Weesperpoort.

Meer weten?

Het Kohnstammhuis door de jaren heen: hier vertrok ‘De Gooische Moordenaar’ - HvanA

https://hvana.nl/lees/35721/terug-in-de-tijd-zo-zagen-de-hva-campussen-er-vroeger-uit

Wat weet jij over het Kohnstammhuis? - HvanA

Gepubliceerd door  Afdeling Communicatie 6 september 2023