Jakoba Mulder
Jakoba Helena (Ko) Mulder 1900 (Breda) –1988 (Amsterdam)
Ir. Jakoba Helena (Ko) Mulder behoort tot de meest invloedrijke Amsterdamse stedenbouwers van de vorige eeuw. Na haar studie en werkzame periode in Delft werkt zij van 1930 tot 1965 als een van de weinige vrouwen bij de Dienst der Publieke Werken van de gemeente Amsterdam. Zij heeft onmiskenbaar haar stempel gedrukt op de ruimtelijke ontwikkeling van Amsterdam en daarmee op de woon- en leefkwaliteit van de stad vandaag de dag. Sprekende voorbeelden zijn haar ontwerpen van het Amsterdamse Bos en de tuinsteden in West en Zuid, maar ook de introductie van het concept hovenbouw en haar grote aandeel in de aanleg van talloze nieuwe openbare speelplaatsen.
Vanaf 1930 versterkt Mulder de afdeling stedenbouw van de gemeente Amsterdam als de eerste vrouwelijke architect. Men denkt in eerste instantie dat er sprake van een vergissing is, als zij bij haar sollicitatiegesprek in Amsterdam verschijnt. Een vrouw als sollicitant in deze functie heeft men nog nooit meegemaakt!
Mulder verliest bij haar plannen nooit het belang van groen in de omgeving uit het oog, zoals speelplaatsen en parken (onder meer het Amsterdamse Bos): zij krijgt daardoor haar bijnaam ‘juffrouw van het bos’.
Mulder draagt bij tot het basisontwerp voor het Algemeen Uitbreidingsplan (AUP) van Amsterdam. Na de Tweede Wereldoorlog werkt zij die de deelplannen verder uit. In 1952 wordt ze de hoofdarchitect van de afdeling en is tot haar pensioen in 1965 het eerste vrouwelijke hoofd. Mulder heeft oog voor omgeving en groen en staat bekend om haar bijnaam ‘juffrouw van het bos’.
Jakoba Mulder is bescheiden en treedt niet op de voorgrond. Het gaat haar om het uitvoeren van verantwoorde en goede stedenbouwkundige plannen en niet om persoonlijke roem en glorie. Volgens haar assistent werkt Jakoba Mulder dag en nacht: ‘Ze is getrouwd met haar werk’. Ze werkt in een door mannen gedomineerde afdeling. In haar afscheidstoespraak zegt ze hierover dat ‘de ontvangst zodanig was, dat ik mij als vrouw er kon gaan thuis voelen.’ Tot haar pensionering blijft ze één van de weinige vrouwen in de stedenbouw.
Ter nagedachtenis
In de centrale hal staat een beeld van Jakoba Mulder, gemaakt door Saskia de Rooy. Deze kunstenares heeft zich laten inspireren door haar uitzonderlijke positie in die tijd. Het gebruik van meerdere materialen is een knipoog naar bouw-grondstoffen.
Over de Kunstenaar
De kunstenaar Saskia de Rooij heeft zich laten inspireren door het leven van Mulder als vrouw in een mannenwereld. Bescheiden, gedreven, een vrouw die leeft voor haar werk, vriendelijk en beleefd. De Rooij ziet haar als een vakvrouw die zich niet laat ondersneeuwen, getrouwd met haar werk. Een vrouw die gelooft in samenwerking en ook aandacht schenkt aan omgeving, die dacht aan groen- en speelvoorzieningen.
Volgens de kunstenaar is zij een inspiratie voor studenten: "anders dan haar collega’s maar weerhouden door niets.’ Ze was anders dan haar collega’s maar dat heeft haar in niets weerhouden. een rolmodel voor studenten. Zij laat zien dat je niet precies in de norm hoeft te passen om te voldoen. Anders zijn hoeft je niet te weerhouden. Ze is kleiner dan de meeste mensen van nu en dat was zij ook in haar werkomgeving. Dat heeft haar in geen enkel opzicht weerhouden.
Vriendelijk, met een klein lachje op haar gezicht, ze doet wat ze leuk vindt, ze is succesvol en ze heeft er plezier in.
Anders dan veel van haar collega’s en beelden van die tijd. Niet op een sokkel maar tussen de mensen. Geen steen, geen brons. Jakoba Mulder, het beeld van deze inspirerende vrouw, stáát. Met haar voeten op de grond van Amsterdam."
Gebouw
Het gebouw, dat door het atrium verbonden is met het bestaande Theo Thijssenhuis, is tot stand gekomen door het “ontwerpteam RSG”: Powerhouse Company (PHC), de Architekten CIE en Marc Koehler Architects (MKA). Marc Koehler (MKA) en Nanne de Ru (PHC) zijn HvA alumni. De opening van het gebouw vindt plaats in 2022. Het gebouw krijgt het duurzaamheidscertificaat BREEAM Excellent.
Omgeving
Tot 1939 staat op de plaats van het Rhijnspoorplein het Weesperpoortstation met als bestemming Utrecht. Na sloop verrijst er het Kohnstammhuis, maar het gedeelte waar het Jakoba Mulderhuis nu staat, ligt lange tijd braak met als uitzondering van een kleine transformatorcentrale.
Meer lezen
Artikel HvanA
Artikel Volkskrant (maart 2024)
