Schrijven alsof je er zelf bij bent

Via een vlucht door Turkije en Griekenland bereikte Yaghoub Sharhani in 2015 Nederland. Hij behoort tot de Arabische minderheid in Iran, waar de doodstraf staat op anders denken. In Libanon dacht hij veilig rechten te kunnen studeren, maar toen hij ook daar gezocht werd, moest hij zijn studie afbreken en verliet hij halsoverkop het land.  

Fastforward, negen jaar later: hij werkt als journalist voor De Groene, voor NTR werkt hij aan een  masterclass voor gevluchte mediamakers. Én hij studeert Creative Business aan de HvA. 

3338 notities 

‘Ik schreef altijd al veel; op sociale media, of opiniestukken voor de Arabische media. In het asielzoekerscentrum werd mijn behoefte om verhalen te vertellen nog groter.’ Yaghoub pakt zijn telefoon en opent zijn notities. ‘Kijk, niemand heeft er zoveel als ik, 3338. Ik begon er in Iran mee.’  

Een van Yaghoubs verhalen gaat over het leven in een asielzoekerscentrum, waarin hij tot in detail beschrijft hoe het is om daar te wonen. ‘In het AZC mogen geen journalisten komen, ik wilde van binnenuit laten zien wat het betekent om daar te wonen. Geen zielig verhaal, maar ik wilde de ervaring van de bewoners vertellen, de grapjes, de dagelijkse anekdotes.’ 

Hoe kwam je bij De Groene terecht? 

‘Ik deed onderzoek naar religieuze en culturele stichtingen in Nederland die geld inzamelen voor ayatolllah Khamenei, de hoogste religieus leider van Iran. Dit is verboden in verband met de internationale sancties tegen Iran. De Groene vond dit een interessant verhaal, en toen er een vacature was, solliciteerde ik en kreeg ik de baan.’ 

Waarom ben je gaan schrijven?  

‘Ik ben opgegroeid in een land met een dictator. Door te schrijven kan ik én mensenrechtenactivist zijn, én verhalen vertellen om anderen te laten lezen wat er ergens gebeurt. Mijn verhaal hoeft niet centraal te staan maar ik vind het wel belangrijk om het te vertellen. Met mijn verhaal over mijn overtocht in de boot tussen Turkije en Griekenland hoop ik dat mensen snappen hoe moeilijk het is als je moet vluchten. Je maakt veel mee. Ook dodelijke ervaringen.’ 

In een opblaasbare rubberboot waagde Yaghoub de oversteek van Turkije naar Griekenland. De smokkelaars verdeelden de vluchtelingen over twee bootjes. De boot van Yaghoub werd opgepikt door de Griekse kustwacht. De andere boot heeft de overkant nooit bereikt. De Internationale Organisatie voor Migratie noemt 2015 als het dodelijkste jaar voor bootvluchtelingen in de Middellandse Zee. 

De invloed van Hollywood  

Yaghoub schrijft beeldend en zijn teksten zijn eerder filmscenes dan journalistieke teksten. Hoe doe je dat als je er zelf niet bij bent maar vanachter je bureau schrijft? ‘Dat heb ik echt moeten leren bij Creative Business. Ik volgde het vak storytelling en mijn specialisatie was tekstschrijven. Als schrijver in het Arabisch of Perzisch schrijf je feitelijk, droog. In Nederland moet je verhalen vertellen. Nederland is wat dat betreft beïnvloed door New York, en New York door Hollywood. Ik probeer dus altijd scenes te bedenken voor mijn verhaal.’  

Hoe is het om samen te werken met je medestudenten en docenten?  

‘Studenten zijn nieuwsgierig naar mijn verhaal en ik naar dat van hen. Ik heb nooit vervelende ervaringen gehad. Ik krijg ook veel hulp van docenten. Ik herinner me dat de docent het een keer over ‘concentratie’ had. Ik begreep dat woord niet, en dacht dat hij het over een boek had. Iedereen moest lachen. Ik had altijd Google Translate open en vertelde docenten vanaf het begin over mijn situatie, en iedereen begreep dat.’ 

Zijn er dingen op de HvA waar je tegenaan loopt? 

‘Afstuderen is een uitdaging. Mijn afstudeerproduct gaat over hoe je een goed gelezen longread schrijft. Het lastige is dat ik als journalist vooral aan de inhoud denk, en niet aan de vorm waarin je de inhoud giet. Terwijl die even belangrijk is bij Creative Business. Ideaal zou zijn om het samen met iemand te doen, de een is goed in vorm, de ander in de inhoud.’ 

In welke taal schrijf je? 

‘Alle talen door elkaar. Mijn document staat vol met Arabisch, Nederlands, Engels en Perzisch. Afhankelijk van de bron schrijf ik in die taal en vertaal het later. Dat werkt goed voor mij. Mijn collega’s vinden het altijd heel gek.’ 

Hoe verschilt je studentenleven in Nederland van dat in Libanon? 

‘In Libanon had ik echt een studentenleven. Samen bier drinken, excursies zoals kamperen in de bergen, je speekt dezelfde taal. Dan bouw je echt een band op met elkaar. Dat heb ik hier niet, omdat ik werken en studeren moet combineren. Het liefst wil ik net als andere studenten gewoon chillen en bier drinken, naar een bar gaan. Soms deed ik dat wel, maar minder dan ik wilde. Ik hoop dat ik over een paar jaar echt rustiger aan kan doen.’