De kwestie

Het universiteitskwartier in het historische centrum van Amsterdam wordt vernieuwd. Het is de ambitie van de gemeente en de Universiteit van Amsterdam (UvA) om er ‘de meest duurzame historische inclusieve binnenstadcampus’ te realiseren en ook de omwonenden bij de ontwikkeling te betrekken.

Tijdens de scan in de eerste 20 weken van de opdracht bleek dat de community-vorming grillig verliep. Belangrijke spelers zijn de gemeente, de UvA, de woningcorporatie, het ontwerpbureau, ondernemers, georganiseerde en betrokken bewoners maar ook de omwonenden die niet betrokken zijn. Iedereen is voor participatie, maar gebrek aan samenwerking, verschillende belangen en de onduidelijkheid over wat kan, moet en mag heeft voor onderling wantrouwen gezorgd.

De vraag aan de masterstudenten: op welke manier komt er een community op gang waarin bewoners (ook en juist degene die nog niet betrokken zijn) bij gaan dragen aan een inclusief universiteitskwartier?

Uitdaging

Op welke manier kunnen zoveel partijen met verschillende belangen en rollen allemaal vanuit hun eigen deskundigheid en betrokkenheid samenwerken aan de realisatie van een inclusief universiteitskwartier? De ontwikkelaar is gekozen omdat het bureau bewonersparticipatie hoog in het vaandel heeft staan. Maar veel bewoners zijn niet betrokken of voelen zich niet gehoord of aangesproken. De gemeente en universiteit hebben ieder hun eigen werkwijze en spelregels, met verschillende opvattingen over wat nu wel of niet inclusief is. Hoe krijgen we beweging en kan er een community tot stand komen?

Stand van zaken

We hebben met veel partijen gesproken. Het verbreden van contacten met bewoners vraagt nog aandacht. De bereidheid om gezamenlijk op te trekken is grillig, er is wantrouwen en irritatie bij actoren geconstateerd. Er is gestudeerd op het concept Community of Practice (CoP) en het framework van Collaborative Governance. Een community wordt ontwikkeld door bestaande netwerken uit te breiden. Een CoP is een dynamisch proces waarbij drivers, beschreven in de aanpak van Collaborative Governance, beweging initiëren. Essentiële voorwaarden voor succes zijn gelijkwaardige betrokkenheid, gezamenlijke motivatie en capaciteit voor gezamenlijke actie.

Volgende stap

Uit onze scan blijkt dat de huidige actoren op dit moment onvoldoende aan de kenmerken voor succes van de gekozen benadering voldoen. Er moet eerst gewerkt worden aan verbreding van het draagvlak en aan het vertrouwen. Om gelijkwaardige betrokkenheid een kans te geven, is gekozen voor een subonderwerp van het thema ‘inclusief universiteitskwartier’: duurzaamheid. Er wordt verder gebouwd met bestaande netwerken, die uitgebreid worden met nieuwe, nog niet betrokken bewoners. Vanuit de gedachte dat een diverse groep zich laat binden door gezamenlijkheid en door samen ‘iets’ te doen, is de volgende stap het spelen van een duurzaamheidsgame. Hierbij kijken we naar het ontwikkelen van een nieuwe game of het toepassen van een reeds door de TU Delft ontwikkelde game.

Waar verheugen wij ons op

Dat het lukt om met oude en nieuwe actoren een game te spelen en dat daardoor de basis van een community rond duurzaamheid binnen het universiteitskwartier ontstaat. Deze groep kan als driver Collaborative Governance in beweging zetten. En we verheugen ons er ook op dat wij geleerd hebben hoe we als urban manager in een omgeving van verschillende actoren toch de prikkel hebben gevonden om een proces dat stagneert zich weer vlot te laten trekken.