De klimaatbestendige wijk

Onderzoek naar klimaatbestendige steden

De afgelopen jaren is veel onderzoek gedaan naar klimaatverandering en klimaatbestendig inrichten op nationaal en internationaal niveau. De onderzoeken op gemeentelijk niveau zijn te abstract en te weinig toepasbaar, vinden lokale professionals. Daarom is in 2015 en 2016 het onderzoek ‘De klimaatbestendige stad: inrichting in de praktijk’ uitgevoerd. Dit was een samenwerking van vijf gemeenten, een waterschap en twee hogescholen.

Noodzaak klimaatbestendig inrichten

Doel van het onderzoek was de urgentie van klimaatbestendig inrichten in steden aan te tonen, om zo lokale beleidsmakers te kunnen overtuigen van de noodzaak. Daarnaast is onderzocht welke maatregelen het meest effectief zijn en er is een maatschappelijke kosten-batenanalyse opgesteld.Hittestress in steden

Steden krijgen door klimaatverandering vooral te maken met hittestress. Gevolgen van hittestress zijn onder meer hogere sterfte- en ziektecijfers, lagere arbeidsproductiviteit en meer agressie. Om de urgentie van maatregelen tegen hittestress aan te tonen, hebben de onderzoekers een mindmap opgesteld. Met metingen is onderzocht welke maatregelen het best bijdragen aan verkoeling.

Groene straatinrichting

Daarnaast is een maatschappelijke kosten-batenanalyse opgesteld om varianten van straatinrichtingen met elkaar te vergelijken. De focus lag daarbij op groen in de stad omdat dit bijdraagt aan verkoeling en kansen biedt voor waterberging en infiltratie. De maatschappelijke kosten-batenanalyse is toegepast op een tiental praktijkvoorbeelden. Hieruit blijkt dat een klimaatbestendige inrichting vaak niet duurder is dan een traditionele herinrichting en ook niet ingewikkeld.

Aanbevelingen voor klimaatbestendige stad

Uit het onderzoek komen de volgende punten naar voren:

• In een klimaatbestendige stad dienen de gevolgen van hitte in ieder ontwerp te worden meegewogen.
• Het verkoelende effect van schaduw is veel groter dan het effect van (verkoelend) water in de stad. Het creëren van schaduwrijke plekken is een effectieve ruimtelijke adaptatiemaatregel tegen hittestress.
• Een groene straatinrichting levert meer op dan het kost.
• Bomen zijn ideaal voor het voorkomen van opwarming in stedelijk gebied. In de zomer geven ze schaduw en in de winter laten ze straling door.
• Het verhogen van het percentage groen (parken, tuinen, gevels, daken) geeft op wijk- of stadsniveau een verlaging van de temperatuur.
• Een maatschappelijke kosten-batenanalyse is een goed instrument voor de afweging van klimaatbestendige inrichtingsvarianten.
• Een klimaatbestendige inrichting is relatief eenvoudig en vaak voordelig.

Auteurs

• Jeroen Kluck
• Ronald Loeve
• Wiebe Bakker
• Laura Kleerekoper
• Lisette Klok
• Floris Boogaard