Patiënt- en Familieparticipatie in de Klinische Zorg
Over het lectoraat
Patiënt- en familieparticipatie richt zich op het betrekken van patiënten en hun naasten in alle aspecten van de zorg en besluitvorming. Dit vraagt om een wederzijds respectvol partnerschap tussen zorgprofessionals en de familie, die vaak de primaire zorgverleners worden na ontslag. Zij ondersteunen bijvoorbeeld bij persoonlijke hygiëne en mobilisatie. Hoewel deze basiszorgtaken eenvoudig lijken, voelen veel familieleden zich onvoldoende voorbereid op hun rol. Zij ervaren vaak een gebrek aan kennis, wat kan leiden tot overbelasting.
Beperkte gezondheidsvaardigheden
Door familieleden al tijdens de ziekenhuisopname actief te betrekken, kunnen zij zich onder begeleiding van zorgprofessionals beter voorbereiden op hun rol na ontslag. Het investeren in het familiesysteem is belangrijk, zeker gezien het feit dat 1 op de 3 Nederlanders beperkte gezondheidsvaardigheden heeft. Dit belemmert hen om goed om te gaan met gezondheid en ziekte thuis.
Gezondheidsvaardigheden worden beïnvloed door factoren zoals leeftijd, opleidingsniveau, sociaaleconomische status, cultuur en sociale omgeving. In de regio Amsterdam zien we specifieke uitdagingen: 15% van de inwoners is 65 jaar of ouder, 23% is laagopgeleid, 17% van de huishoudens heeft een laag inkomen, en 34% heeft een niet-westerse migratieachtergrond. Juist deze groepen voelen zich vaak minder gezond, hebben meer co-morbiditeit en verblijven vaker langer in het ziekenhuis.
Onderzoeksvragen
Het lectoraat onderzoekt de beste manieren om patiënten en familie te betrekken bij de zorg. Hierbij staan 5 vragen centraal:
- Hoe betrek je patiënten en familieleden tijdens de ziekenhuisopname en wat zijn de effecten hiervan op de patiënt?
- Hoe bereid je familieleden het beste voor op hun rol na ontslag, en wat zijn de effecten op hun kwaliteit van leven en mate van (over)belasting?
- Hoe creëer je een omgeving waarin zorgprofessionals participatie tijdens de opname stimuleren?
- Hoe ondersteun je familieleden met beperkte gezondheidsvaardigheden optimaal?
- Wat vraagt bovenstaande van zorgprofessionals, met oog voor taalbarrières, diversiteit en laaggeletterdheid?
Het is belangrijk om patiënten en hun familie al tijdens de ziekenhuisopname bij de zorg te betrekken. Onderzoek toont aan dat patiënten na ontslag uit het ziekenhuis dan minder thuiszorg nodig hebben en meer tevreden zijn over de zorg die ze ontvangen.
Anne Eskes
Lector
Samenwerking HvA, Amsterdam UMC en OLVG
Het lectoraat Patiënt- en Familieparticipatie in de Klinische Zorg is verbonden aan het Amsterdam UMC en de Hogeschool van Amsterdam (HvA), en werkt nauw samen met het OLVG. Deze samenwerking zorgt ervoor dat de praktijk, het onderzoek en het onderwijs goed op elkaar zijn afgestemd. De praktijk levert belangrijke vragen voor het onderzoek, en het lectoraat betrekt zoveel mogelijk HvA-studenten van de paramedische en verpleegkundige opleidingen bij het onderzoek. De resultaten worden later gebruikt in de bachelor- en masteropleidingen. Dit zorgt voor goed onderwijs, goed opgeleide zorgprofessionals en een betere kwaliteit van zorg.