1. Effectief werken in de jeugdzorg

Effectief werken in de jeugdzorg vraagt om continu leren over methoden en interventies, om deze te kunnen inzetten voor verbetering van de zorg. De onderzoekslijn 'Effectief werken in de jeugdzorg' van het lectoraat Jeugdzorg gaat over het al lerend verbeteren van de kwaliteit.

Leren op de werkvloer kan op verschillende manieren:

• Expliciteren en onderbouwen
• Leren door reflecteren
• Onderzoeken of iets werkt
• Competenties in kaart brengen

Expliciteren en onderbouwen

Effectief werken begint met een duidelijke en heldere werkwijze, die overdraagbaar is en waarin mensen opgeleid kunnen worden. Het expliciteren en onderbouwen van de werkwijze, en het realiseren van een lerende omgeving, stond centraal in verschillende van onze projecten. Bijvoorbeeld in de Kenniswerkplaats Transformatie Amsterdam, waarover het lesboek Werken in wijkteams jeugd is verschenen. En in projecten uitgevoerd bij jeugdbescherming Amsterdam, die zijn uitgemond in het proefschrift Child Safety Now! (opent in nieuw venster) door Inge Busschers.

Leren door reflecteren

Het lectoraat Jeugdzorg biedt tools gericht op de toepassing van de methode of interventie waarmee gewerkt wordt. Hierbij gebruiken we reflectie-instrumenten die helpen om je bewust te zijn van de centrale elementen van een methode of interventie. Zo hebben we specifieke tools ontwikkeld voor relationele en seksuele opvoeding binnen het Erasmus+ project safeguarding young people in care  en Nederlandstalige doorontwikkelingen daarvan. En voor jeugdbescherming en praten over veiligheid in gezinnen (onveiligheid opheffen).

Onderzoeken of iets werkt

Als je samen met ouders en jeugdigen wilt uitzoeken wat er aan de hand is en wat passende hulp is, kunnen instrumenten daarbij helpen. In de publicatie Betekenisvolle metingen wordt besproken hoe je dit aanpakt. Ook komt aan de orde welke instrumenten helpen om tijdens de hulpverlening zicht te krijgen op de uitkomsten in gesprek met ouders en jeugdigen. 

Competenties in kaart brengen

Een andere insteek voor leren op de werkvloer is coachen aan de hand van competenties. Zie bijvoorbeeld het project 'Competenties in de Jeugdzorgplus' of Onveiligheid opheffen​​​​​​. 

2. Ondersteunen van jeugd 

Hoewel het met veel jeugdigen in Nederland goed gaat, is er een groeiende groep jeugdigen die ondersteuning nodig heeft bij hun ontwikkeling. Hedendaagse jeugdigen groeien op in een maatschappelijk complexe omgeving waarin onder andere sprake is van individualisering, migratie, een groeiende ongelijkheid en polarisatie, onrustige sociaal-politieke ontwikkelingen, klimaatveranderingen, en een toegenomen druk op jeugdigen via onderwijs, commercie, sociale media en straatcultuur. Tegelijkertijd doet de participatiesamenleving een beroep op de eigen mogelijkheden en verantwoordelijkheid van jeugdigen en hun gezinnen en staat de jeugdzorg onder druk.  De vraag is hoe we in een dergelijke complexe maatschappelijke omgeving jeugdigen en hun gezinnen kunnen ondersteunen bij een zo optimaal mogelijke ontwikkeling.

• Een van de mogelijkheden om jeugdigen en hun gezinnen te ondersteunen is om de preventieve werking vanuit sociale basisvoorzieningen te versterken. Sociale basisvoorzieningen zijn toegankelijk voor alle jeugdigen, maar vooral gericht op jeugdigen die worden belemmerd in hun (persoonlijke) ontwikkeling of die vanuit thuis weinig mogelijkheden of stimulans krijgen om zich te ontplooien en mee te doen in de samenleving. Door een goede samenwerking tussen de sociale basisvoorzieningen en de (specialistische) jeugdzorg beogen we meer jeugdigen en hun gezinnen in een vroegtijdig stadium te bereiken, sneller zicht te krijgen op hun behoeften, wensen en problematiek, en hen een aanbod en ondersteuning op maat te bieden, en de gezamenlijke expertise te vergroten. 
• Een andere mogelijkheid om jeugdigen en hun gezinnen te ondersteunen is om het handelen van professionals en hulpverleners te versterken door het ontwikkelen, implementeren, en evalueren van (het gebruik van) handvatten en (e) tools.
• Daarnaast kan het handelen van professionals en jeugdhulpverleners versterkt worden door het ontwikkelen, implementeren, en evalueren van (het gebruik van) handvatten en (e) tools gericht op het omgaan met jeugdigen en hun gezinnen die te maken krijgen met moeilijke overgangen zoals de overstap naar een nieuwe opleiding of werk of echtscheidingsproblematiek, of met moeilijke omstandigheden zoals het opgroeien in achterstandswijken of met armoede.

3. Forensische Jeugdzorg