Ons werkgeheugen heeft een belangrijke rol in leren, maar heeft een beperkte capaciteit. Het is de kunst om het werkgeheugen optimaal te belasten (cognitive load theory): niet te veel, niet te weinig. Zo kan de cognitieve capaciteit die nodig is voor het leren optimaal worden benut.

Wat is leren?

Om te weten hoe studenten leren, moet je begrijpen hoe ons denken is gestructureerd. Er zijn drie onderdelen van het geheugen: het sensorische geheugen, het werkgeheugen en het langetermijngeheugen.

Alles wat we zien en horen wordt geregistreerd in ons sensorisch geheugen. Dit geheugen selecteert de meest relevante informatie die we zullen verwerken in ons werkgeheugen. Het werkgeheugen is de plaats waar het denken en bewustzijn plaatsvinden. Het is goed om te weten dat ons werkgeheugen beperkt is: we kunnen maar 2 tot 6 elementen verwerken en houden die minder dan 30 seconden vast als we er iets mee doen. Het werkgeheugen ontvangt zowel prikkels uit het sensorisch geheugen als informatie uit het langetermijngeheugen. Hoe meer informatie er in het langetermijngeheugen voorhanden is, hoe gemakkelijker voor ons werkgeheugen om er nieuwe informatie aan te verbinden.

Het langetermijngeheugen is onze onbeperkte opslagtank van alles wat we weten. In ons langetermijngeheugen worden kennisdeeltjes opslagen in kennisschema’s. Dat zijn structuren die kennisdeeltjes met elkaar verbinden en betekenis creëren. Nieuwe kennis wordt opgeslagen door het aan te haken aan bestaande schema’s. Om te leren moet informatie van het werkgeheugen overgebracht worden naar het langetermijngeheugen (opslag). Daarnaast moet informatie vanuit het langetermijngeheugen opgehaald kunnen worden (terughalen).

Hoe zet je het werkgeheugen in?

Het werkgeheugen optimaal inzetten doe je door de belasting van randzaken zoveel mogelijk te minimaliseren (zoals een duidelijke structuur in Brightspace en een duidelijke instructie wat studenten moeten doen). Verder is het belangrijk om de hoeveelheid nieuwe informatie te doseren en op te bouwen in complexiteit.

Van de volgende instructieprincipes weten we dat ze de cognitieve belasting optimaliseren:

Voortbouwen op aanwezige voorkennis

Nieuwe informatie wordt beter onthouden wanneer deze gekoppeld kan worden aan voorkennis. Voorkennis geeft studenten een kapstok waar zij nieuwe informatie aan op kunnen hangen.

Herhaal voorkennis op actieve wijze

Herhalen is hier het toverwoord! Voorkennis activeren kan door: · Quiz aan het begin of voorafgaand aan de les, bijvoorbeeld met Wooclap.

• Begrippen uit de vorige les of module herhalen
• Huiswerk bespreken en begrippen daaruit herhalen
• Werkwijzen herhalen

Geef studenten een kapstok waar zij nieuwe informatie aan kunnen ophangen. Plaats de les en dat wat studenten geleerd hebben in een groter geheel. Dit kan je doen met een Advance organizer.

Aanbieden van leerstof in gestructureerde, beheersbare delen

Een duidelijke, gestructureerde en uitdagende instructie helpt studenten om te leren. Het leren wordt lastig als studenten niet weten wát er geleerd moet worden. Daarnaast ondersteund een warm leerklimaat de boodschap die je aan studenten over wilt brengen.

• Helder communiceren
• Structuur bieden, in de les en in de digitale leeromgeving.
• Geef niet te veel leerstof tegelijk, maar deel dit op in kleinere stappen (chunks).
• Uitdaging bieden en tempo houden. Stel uitdagende doelen zodat studenten gemotiveerd blijven. Verwacht veel van álle studenten.