Samenwerking van belang voor transitie duurzaam voedselsysteem

Het programma behandelde vier centrale onderwerpen die inzicht boden in het belang, de transitie, ontwikkeling en de rol van jongerenetwerken binnen Sustainable Food Systems. De Hogeschool van Amsterdam organiseerde dit evenement in samenwerking met Foodclic, Universiteit van Amsterdam, Provincie Flevoland, Vrije Universiteit Amsterdam, YesAndMore, EU4Advice en Amped.

Wat is een duurzaam voedselsysteem?

Een duurzaam voedselsysteem is een systeem dat voedsel produceert, verwerkt, distribueert en consumeert op een manier die rekening houdt met milieu-, sociale en economische aspecten. Het draagt bij aan voedselzekerheid, beschermt het milieu, bevordert de gezondheid en het welzijn van de bevolking en zorgt voor sociale rechtvaardigheid. Milieuduurzaamheid is een essentieel onderdeel van een duurzaam voedselsysteem. Het vereist het verminderen van broeikasgasemissies, het beschermen van de kwaliteit van bodem en water, het behoud van biodiversiteit en het minimaliseren van voedselverliezen en afval. Duurzame landbouwpraktijken, zoals biologische landbouw, spelen een belangrijke rol bij het verminderen van broeikasgasemissies, het verbeteren van de bodemvruchtbaarheid en het verminderen van het gebruik van schadelijke chemicaliën. Sociale rechtvaardigheid is ook van cruciaal belang binnen een duurzaam voedselsysteem. Het gaat om eerlijke handel, goede werkomstandigheden voor landbouwarbeiders en ondersteuning van lokale gemeenschappen. Dit omvat eerlijke prijzen voor boeren en producenten, versterking van de lokale economie en toegang tot voedzaam voedsel voor iedereen, ongeacht hun sociaaleconomische achtergrond. Daarnaast speelt economische levensvatbaarheid een rol bij het stimuleren van een duurzaam voedselsysteem. Het vereist investeringen in innovatie en technologie, efficiënte waardeketens en duurzame bedrijfsmodellen. Sociale rechtvaardigheid is ook van cruciaal belang binnen een duurzaam voedselsysteem. Het gaat om eerlijke handel, goede werkomstandigheden voor landbouwarbeiders en ondersteuning van lokale gemeenschappen en omvat eerlijke prijzen voor boeren en producenten, versterking van de lokale economie en toegang tot voedzaam voedsel voor iedereen, ongeacht hun sociaaleconomische achtergrond. Toch is dit een complex vraagstuk om op te lossen. Bijvoorbeeld, een eerlijke prijs voor boeren kan ertoe leiden dat eten in prijs zal stijgen en niet toegankelijk is voor alle consumentengroepen. Samenwerking om de problematiek van duurzame voedselsystemen oplossen is dan ook de sleutel tot een positieve doorbraak en verandering. De CoP Sustainable Food Systems begeleidt dan ook studenten tijdens het uitvoeren van praktische onderzoeken om in samenwerking met externe partijen het verschil uit te maken.

Community of Practice: Sustainable Food Systems

De Community of Practice Sustainable Food Systems op de HvA is een interdisciplinaire gemeenschap van studenten, onderzoekers en professionals. Het doel van de CoP is om externe belanghebbenden de mogelijkheid te bieden om onderzoeksvragen in te dienen, waar studenten vervolgens mee aan de slag kunnen gaan. "Wanneer bedrijven, overheden of andere partijen vraagstukken hebben, kunnen ze bij ons terecht. We hebben onlangs een loket geopend waar we onderzoekers en studenten kunnen inzetten om deze vraagstukken te onderzoeken," aldus Kees-Willem Rademakers (docent, onderzoeker logistiek en coördinator de CoP Sustainable Foodsystems aan de HvA), tijdens het evenement. In slechts één jaar hebben maar liefst 250 studenten deelgenomen aan het CoP-project Sustainable Food Systems. De CoP is een initiatief van de faculteit Techniek in samenwerking met het lectoraat Ondernemerschap en de studenten van Techniek, Voeding & Diëtetiek en Toegepaste Psychologie. De studenten van de CoP ontvangen begeleiding die aansluit bij hun opleiding en werken aan onderzoeksopdrachten rondom het thema voedsel. “Wij vonden het erg leuk om deel te nemen aan de CoP. Dit heeft ons laten inzien hoe complex het onderwerp 'duurzame voedselsystemen' eigenlijk is en hoe belangrijk een gezamenlijke aanpak hierbij is,“ vertellen studenten Yuli van den Bosch en Femke Brands over hun deelname, “Wij vonden het ook erg leuk om ons afstudeeronderzoek uit te voeren. Voedselverspilling in banqueting is ook een complex, maar leuk en interessant onderwerp. Er werd aangegeven dat ze [de opdrachtgevers] blij waren met onze aanbevelingen en adviezen en hier ook daadwerkelijk mee aan de slag gaan. Het zou natuurlijk fantastisch zijn om op deze manier een steentje te kunnen bijdragen aan het verduurzamen van de UvA en HvA”. Naast de onderzoeksopdrachten krijgen de studenten de kans om meer te leren over het voedselsysteem in de metropoolregio Amsterdam, via workshops, excursies en presentaties van lokale boeren, voedingsexperts en voedingsbedrijven. De studenten zetten ook actief de handen uit de mouwen, bijvoorbeeld door mee te werken op een boerderij of het organiseren van voedingsevenementen op de HvA. Het doel van de Community of Practice is om een Young Food Community te vormen, die het bewustzijn over de noodzaak en oplossingen voor een nieuw voedselsysteem binnen en buiten de HvA vergroot.

Zes vraagstukken, zes oplossingen

Tijdens het evenement werden zes onderzoeksprojecten gepresenteerd door student-onderzoekers van de CoP, om te laten zien hoe oplossingen voor een duurzaam voedselsysteem eruit kunnen zien. "De laatste sessie met de studenten was ook geweldig. We hebben een brede selectie van afstudeerprojecten op het gebied van voedsel laten zien, en ik denk dat de meeste studenten het leuk vonden om met mensen over hun resultaten te praten," merkte HvA-docent en onderzoeker Maarten Kuiper op. De aanwezigen waren ook geïnteresseerd en geboeid door de onderzoeksresultaten van de studenten. Hierbij ging het om de volgende zes onderwerpen:

Inzicht in en oplossingen voor de voedselverspilling bij banqueting binnen de UvA en HvA

Vooraf aan dit onderzoeker was het onbekend hoeveel voedsel er nu daadwerkelijk werd verspild door het gebruik van banqueting binnen de UvA en HvA. Deze studentonderzoekers voerde 29 metingen uit op 5 locaties om de huidige voedselverspilling in kaart te brengen en creëerde een informatiesysteem voor Facility Services om toekomstige ontwikkelingen van voedselverspilling in de gaten te houden.

Bewustwording bij bestellers: Voedselverspilling in banqueting UvA en HvA

Tijdens dit onderzoek lagen frequente bestellers van banqueting aan de UvA en HvA onder de loep om hun bewustwording en bestelgedrag in kaart te brengen. Uit het onderzoek bleek dat bestellers bewust zijn van hun voedselverspilling en bereid om de verspilling te verminderen, maar niet bewust zijn van wat zij als bestellers verspillen. Student-onderzoekers Yuli van den Bosch en Femke Brands voerden een kwalitatief onderzoek uit om een antwoord te kunnen geven op de missende informatie en het geven van een advies om de bewustwording van voedselverspilling te vergroten onder bestellers.

Het verminderen van CO2-uitstoot en verkeer rondom het Roeterseiland Campus

Per week rijden er 59 transportvoertuigen rondom het Roeterseiland Campus om ondernemers op het Roeterseiland Campus te voorzien van hun benodigdheden. Dat zorgt voor heel wat CO2-uitstaat en verkeersoverlast rondom het Roeterseiland Campus. Naar aanleiding van het onderzoek stelde de studentonderzoeker vier mogelijke scenario’s op die resulteren tot transportvermindering tussen de 55% en 74%.

Transitie naar herbruikbare koffiebekerssysteem op UvA en HvA locaties

Dagelijks worden er heel wat koffiebekers verbruikt en na een enkel gebruik weggegooid. Het onderzoeksteam, Bob Springer en Jordi Heideman, onderzochten of wegwerpkoffiebekers vervangbaar zijn met herbruikbare koffiebekers. De student-onderzoekers zette een pilot op en onderzochten de transitie en logistieke haalbaarheid naar herbruikbare koffiebekers en het gebruikersgedrag van koffiedrinkers met de herbruikbare koffiebeker.

Verkeersoverlast bij de Foodhallen in Amsterdam verminderen

Momenteel kampt de omgeving van de Foodhallen in Amsterdam met verkeersoverlast door individuele leveringen voor iedere foodstand. Wekelijks worden er maar liefst 228 leveringen bezorgd. Het onderzoeksteam ging aan de slag met dit complexe vraagstuk om CO2-uitstoot, geluid- en ruimte overlast te verminderen.

Interesse in samenwerking

Wil je meer informatie over deze onderzoeksprojecten of wil je zelf een onderzoek laten uitvoeren? Neem dan contact op met de Kees-Willem Rademakers (coördinator CoP Sustainable Foodsystems) via k.w.j.f.rademakers@hva.nl.