NWO-subsidie voor ELSA Lab AI voor rechtvaardige zorg

AI kan de gezondheidszorg verbeteren, maar het risico bestaat ook dat bestaande ongelijkheden groter worden. AI-systemen die getraind zijn met beperkte datasets zouden minder goed kunnen presteren voor diverse bevolkingsgroepen.

In het ELSA Lab AI for Health Equity proberen Nederlandse kennisinstellingen (waaronder de UvA, HvA, VU, Amsterdam UMC), zorginstellingen, bedrijven en patiëntenorganisaties samen te bewerkstelligen dat AI bijdraagt aan kansengelijkheid in de zorg.

Het ELSA Lab wordt geleid door hoogleraren Anniek de Ruijter (gezondheidsrecht) en Julia van Weert (gezondheidscommunicatie) van de Universiteit van Amsterdam. Vanuit de Hogeschool van Amsterdam zijn onderzoekers betrokken die verantwoorde technologie inzetten om de gezondheid van uiteenlopende bevolkingsgroepen te ondersteunen.

Naar de wijk brengen

Jesse Aarden is een van de HvA-onderzoekers die betrokken is bij het ELSA Lab. Hij licht toe waarom dit thema en de verstrekte NWO-subsidie zo belangrijk zijn. 

“In de zorg hebben we een toenemende stroom van data tot onze beschikking in databases; dit dient bijvoorbeeld voor beslisondersteuning met Artificiële Intelligentie (AI). We moeten er wel voor zorgen dat al die data en AI de gezondheidsverschillen gaan verkleinen, niet vergroten.”

Want AI zit inmiddels al verweven in veel technologie, en dat geldt ook voor de zorg. Aarden: “Of het nu gaat om een advies voor de huisarts of verpleegkundige om bepaalde medicatie te verstrekken op basis van tekstdata uit het dossier, of de informatie uit beweegtrackers over het herstel van patiënten tijdens de revalidatie - hoe zorg je ervoor dat de data die uit de algoritmes komt wel echt is wat iemand nodig heeft?”

Gezamenlijke verantwoordelijkheid

Mensen in sociaal zwakkere posities hebben vaak al minder toegang tot digitale middelen, zegt Aarden. “Daarom is het erg belangrijk om ervoor te zorgen dat geen biases worden meegenomen in de AI-toepassingen, die bijvoorbeeld een verpleegkundige of fysiotherapeut gebruikt. Zijn de algoritmes en modellen wel getraind voor de groepen waar we het over hebben? Daar moeten we zorgvuldig en verantwoord mee omgaan.

Met dit netwerk willen we ervoor zorgen dat de zorg, met de opmars van AI, gelijke kansen biedt– het is een gezamenlijke verantwoordelijkheid die we met elkaar hebben. Hoe we die rechtvaardige zorg naar de wijk toe brengen, dat is onze bijdrage.”
 

Voor en door Amsterdamse burgers

Lector Somaya Ben Allouch is als een van de leads betrokken bij het ELSA Lab.

"Met dit lab kunnen we AI ontwikkelen voor en door Amsterdamse burgers, om ervoor te zorgen dat de mensen die dit het hardst nodig hebben in onze samenleving ook kunnen profiteren van AI, zonder dat daarbij iemands achtergrond of positie in de samenleving tegen hen werkt, zoals we eerder helaas hebben meegemaakt."

Zorg toegankelijk houden

“We willen de positieve mogelijkheden, die AI ook in zich heeft, inzetten om ervoor te zorgen dat we de gezondheidszorg toegankelijk houden voor eenieder”, vervolgt Ben Allouch. “Dat kan alleen door samen te werken met burgers en partnerorganisaties. In Amsterdam gaan we middels dit lab de wereld laten zien dat we dit met z'n allen voor elkaar kunnen gaan krijgen."

Diverse expertise

Het ELSA Lab AI for Health Equity brengt de problemen rond AI en ongelijkheid in de zorg in kaart, en ontwikkelt oplossingen voor inclusieve digitale toepassingen in de zorg. Hierbij wordt rekening gehouden met bestaande regelgeving, zoals de AVG, en worden richtlijnen opgesteld om AI eerlijker te maken. 

Het team omvat onderzoekers uit verschillende disciplines, waaronder: data science, ethiek, psychologie en gezondheidszorg. De Universiteit van Amsterdam is penvoerder, partners zijn onder meer het Amsterdam UMC, de Vrije Universiteit (VU), de Hogeschool van Amsterdam (HvA), Universiteit Utrecht  (en het ELSA Lab AI for Low Literacy), Radboud Universiteit,) en maatschappelijke organisaties zoals Stichting Gezondheid Allochtonen Nederland (SGAN) Stichting MIND, Ben Sajet Centrum, Vilans, Koninklijke Auris, Centre for Urban Mental Health, Amsterdam AI en GGD Amsterdam, evenals private partners, zoals ITSLanguage, Syntho en Studio OOK.