Kansen(on)gelijkheid in het onderwijs

Hoe zorgen we ervoor dat álle jongeren worden gezien? 

Het Centre of Expertise Urban Education organiseerde, samen met SESI Community Center, op 7 april een bijeenkomst om hierover in gesprek te gaan. Centraal stond de vertoning van de documentaire ‘Ongezien’, waarin jongeren openhartige verhalen delen over hun ervaringen met kansenongelijkheid. Na de documentaire vond er een panelgesprek plaats met de documentairemaakster Julia von Graevenitz, een docent en twee studenten van de opleiding Social Work aan de HvA als ervaringsdeskundigen. 

Lage verwachtingen 

Het panelgesprek bood ruimte voor persoonlijke reflectie. Een docent vertelde hoe angst, en niet intrinsieke motivatie, haar als leerling dreef. Die angst werd bijvoorbeeld aangewakkerd door negatieve vooroordelen: “Je ouders spreken de taal niet; dus jij zal ook niet goed zijn in de taal.” Op het hbo was deze angst nog steeds aanwezig – iets wat ze nu ook bij haar eigen studenten herkent: “Je internaliseert al die stemmen van buitenaf en het wordt gewoon een innerlijke stem.” Een student uit het panel herkende dit patroon. Op de basisschool kreeg zij te horen dat: “…niet iedereen advocaat kan worden en er ook schoonmakers nodig zijn”. Pas op het hbo kwam ze in aanraking met docenten die hoge verwachtingen van haar hadden en werd haar verteld dat ze naar de universiteit zou kunnen gaan. Toch blijft ze onzeker: kan ik dit wel? 

Wat hebben jongeren nodig? 

Afsluitend werd het panel gevraagd wat jongeren nodig hebben ten aanzien van gelijke kansen. De docent benadrukte het belang van positieve feedback en vertrouwen. Dit beaamden de studenten. Zij hadden op de basis- en middelbare school aangemoedigd en beoordeeld willen worden op basis van hun intrinsieke motivatie, in plaats van hun achtergrond of track record. Geen docenten die je in een hokje plaatsen, maar hun best doen om aan te sluiten op de leefwereld van hun leerlingen. Julia von Graevenitz benoemde het belang van een luisterend oor: “Het gevoel dat iemand er voor je is, dat is de wereld. Het gevoel als mens behandeld te worden.” 

Oproep aan docenten 

Het kost volgens de documentairemaakster niet veel tijd om je leerlingen of studenten te kennen en contact te maken, maar ze waarschuwt voor de neiging om een leerling die zich openstelt als slachtoffer te zien. In plaats daarvan is het belangrijk om eerst kritisch naar jezelf te kijken en te reflecteren op je eigen maatschappelijke positie, voordat je iets van een ander vindt. Een van de aanwezigen voegde daaraan toe dat je als docent niet neutraal bent of hoeft te zijn. De docent die deelnam aan het panel kreeg een paar jaar geleden de opmerking: “juffrouw, je kunt gewoon jezelf zijn bij ons hè.” Daar heeft ze naar geluisterd en sindsdien staat ze veel meer vanuit haar eigen authenticiteit voor de klas, wat haar een betere docent heeft gemaakt. Ze geeft dit advies daarom mee aan iedere (toekomstige) onderwijs- en jeugdprofessional. 

Meer informatie 

Wil je meer weten over de opbrengsten van deze bijeenkomst of op de hoogte blijven van onderzoek en events van CoE Urban Education? Stuur dan een bericht naar urbaneducation@hva.nl