De kracht van vrijwilligers in opvoedondersteuning
7 april 2025
Opvoeden kan stressvol zijn, zeker wanneer de kinderen nog klein zijn. Als de spanning te hoog oploopt, kan het fijn zijn als ouders thuis begeleid worden. Bij Home-Start werken vrijwilligers die getraind zijn om gezinnen met kinderen tot en met 17 jaar ondersteuning te bieden. Maar kunnen vrijwilligers voldoende bieden? ‘Juist vrijwilligers,’ zegt Aurelie Lange, onderzoeker bij het lectoraat Jeugdzorg. Samen met haar collega’s schreef zij hier een artikel over in het internationale, wetenschappelijke tijdschrift 'Child and Youth Care Forum'.
Dat professionele hulpverleners ouders aan huis kunnen helpen met de opvoeding, was al bekend uit eerdere wetenschappelijke studies. Onderzoekers Aurelie Lange (HvA), Marian Zandbergen (HvA), Anne Bijlsma (UvA), Geertjan Overbeek (UvA) en Leonieke Boendermaker (UvA en HvA) wilden echter weten of getrainde vrijwilligers gezinnen eveneens konden ondersteunen. Voor hun onderzoek interviewden ze ouders en vrijwilligers die voor Home-Start werkten. Zij konden niet alleen vertellen of Home-Start had geholpen, maar ook welke componenten van de interventie dan behulpzaam waren geweest.
Home-Start
Home-Start is een wereldwijd programma, waarvoor vrijwilligers uit de buurt worden getraind om gezinnen met kinderen te begeleiden. In die training wordt de vrijwilligers vier principes bijgebracht. In hun begeleiding van gezinnen moeten zij uitgaan van de vragen en behoeften van het gezin, gericht zijn op empowerment, uitgaan van gelijkheid en vertrouwen en als laatste moeten zij hen tijd en aandacht geven. Volgens de onderzoekers is er echter nog een verborgen vijfde element: de vrijwilligers worden zelf goed opgeleid. Deze vijf uitgangspunten zijn niet nieuw; ze komen ook voor in succesvolle, professionele hulpprogramma’s. Toch is er iets anders. Juist vrijwilligers kunnen makkelijker op basis van gelijkwaardigheid contact maken met ouders en uitwisselen hoe zij in hun eigen gezin bepaalde opvoedsituaties aanpakken.
Resultaten
‘Uit ons onderzoek blijkt dat vrijwilligers een unieke waarde meebrengen binnen de hulpverlening,’ vertelt Aurelie Lange. ‘Met hun ervaringskennis kunnen vrijwilligers andere ouders helpen met de dagelijkse uitdagingen van het ouderschap. Ook kunnen ze vanuit een meer gelijkwaardige positie een vertrouwensband opbouwen dan professionals. Daarnaast brengen vrijwilligers tijd, aandacht en plezier naar gezinnen. “Er zijn” lijkt een ontzettend krachtig middel in deze gehaaste en individualistische samenleving.’