Library Research Hack: Unpaywall
27 maart 2025
Als onderzoeker aan de aan de Hogeschool van Amsterdam (HvA) weet je waarschijnlijk hoe frustrerend het kan zijn: je vindt een interessant artikel, maar… paywall! Omdat hogescholen doorgaans minder uitgebreide licenties hebben dan universiteiten, heb je soms geen directe toegang. Gelukkig is er een slimme hack: Unpaywall!
Unpaywall is een gratis browserextensie die wereldwijd duizenden open-access repositories doorzoekt en jou een vrij toegankelijke versie van een artikel voorschotelt—als die beschikbaar is. Een handige tool waarmee je op een legale manier tóch aan dat wetenschappelijke artikel kunt komen die achter een betaalmuur staat.
Hoe werkt het?
Veel artikelen die eerst achter een betaalmuur staan, worden later alsnog vrij toegankelijk via universiteits- en hogeschoolrepositories. Dat kan door open-access beleid, een uitgeversembargo, of op basis van de Nederlandse Auteurswet (artikel 25fa, voor de liefhebbers). Unpaywall zoekt met de unieke DOI (Digital Object Identifier) van een artikel of er ergens een gratis versie te vinden is.
Ben je via Google Scholar of de HvA-bibliotheekcatalogus op zoek naar een artikel en blijkt deze vervolgens niet toegankelijk te zijn? Dan laat Unpaywall een groen hangslotje zien als er tóch een open-access versie beschikbaar is. Klik en voilà, je hebt toegang. Blijft het slotje grijs? Dan is er helaas geen gratis versie gevonden.
Meer open access, meer kennis voor iedereen
Ongeveer 52% van de wereldwijd gepubliceerde wetenschappelijke artikelen is vrij (open access) beschikbaar. Het percentage vrij toegankelijke artikelen waarbij een van de auteurs verbonden is aan de HvA ligt rond de 80%. Wil je hieraan bijdragen? Dan kun je als onderzoeker je gepeerreviewde en geaccepteerde artikelversie open access maken in Pure, onder voorwaarden van de uitgever. Na accordatie en valorisatie wordt het automatisch toegankelijk gemaakt via de HvA Kennisbank en Publinova. Zo help je collega’s (en jezelf!) om makkelijker bij kennis te komen. Meer weten? Check de website van de Bibliotheek voor alles over open access publiceren.
Hoe installeer je Unpaywall?
Heel simpel:
- Ga naar https://unpaywall.org/products/extension
- Klik op ‘Add to’ en installeer de extensie (werkt in Firefox en Chrome)
- Zoek een artikel en kijk of je een groen slotje ziet!
Extra tip: Let op wélke versie je downloadt. Soms is het de officiële uitgeversversie, soms een gepeerreviewde postprint, en soms een preprint (conceptversie zonder peer review). Gebruik preprints dus met wat extra voorzichtigheid.
Geen open-access versie gevonden? Via Interbibliothecair Leenverkeer (IBL) kun je een kopie aanvragen bij een andere bibliotheek. Lees meer over
lenen uit een andere bibliotheek
Library Research Hack – elke editie van het Infoblad Onderzoekspraktijken een slimme tool voor jou!
Welkom bij Library Research Hack, dé rubriek van de Bibliotheek met slimme tips en tools om jouw onderzoek open, integer en impactvol te maken. Van handige tools voor open toegang en onderzoeksimpact tot praktische hulpmiddelen voor integriteit en verantwoording—de Bibliotheek helpt je op weg!
Stay tuned voor de volgende Library Research Hack in juni- over ORCID!