Hoe je mensen in verborgen armoede beter kunt bereiken en ondersteunen
12 februari 2025
Welke groepen zijn verborgen arm in Nederland? En hoe kunnen gemeenten met deze mensen in contact komen en hen ondersteuning bieden? Vier jaar lang werkte het lectoraat Armoede Interventies in een groot consortium aan het project 'Vindplaatsen verborgen armen: op weg naar effectievere wegen om huishoudens met een laag inkomen te ondersteunen'. De resultaten zijn nu gepubliceerd in een online magazine.
Verborgen armoede
Een deel van de mensen die moet rondkomen van een laag inkomen is bekend bij gemeenten. Met deze mensen hebben gemeenten een uitkeringsrelatie door middel van de participatiewetuitkering. Er zijn echter ook mensen die inkomen hebben uit werk en toch arm zijn. Deze mensen zijn voor gemeenten verborgen arm. Gemeenten weten vaak niet goed wie ze zijn, waar ze te vinden zijn en hoe ze hen kunnen ondersteunen.
Voor gemeenten is het belangrijk de groep verborgen armen te vinden, te bereiken en ondersteunen
In september 2020 is een groot consortium bestaande uit tien gemeenten, drie kennisinstellingen, twee samenwerkingspartners en een social designbureau gestart met het onderzoeks- en ontwikkelproject Vindplaatsen verborgen armen: naar effectievere wegen om huishoudens met een laag inkomen te ondersteunen. Binnen dit consortium heeft de de UvA vraag beantwoord wie de mensen zijn die in verborgen armoede leven. Het Nibud heeft onderzocht wat de redenen zijn dat mensen geen gebruik maken van gemeentelijke inkomensondersteuning. Zij hebben dit beschreven in een kwalitatieve en kwantitatieve studie die ze hebben uitgevoerd onder werknemers en zzp’ers met een laag inkomen.
Persona's van groepen die het meest risico lopen om in verborgen armoede te leven
Social designbureau Ink heeft op basis van interviews persona’s opgesteld en dit voor een aantal doelgroepen die het meest risico lopen om in verborgen armoede te leven verder uitgewerkt. Eenoudergezinnen bijvoorbeeld en zelfstandig ondernemers. Vervolgens heeft het lectoraat Armoede Interventies van de HvA gekeken naar de effectiviteit van bestaande beloftevolle vindplaatsen aan de hand van praktijkbeschrijvingen, en of en op welke manier werkgevers een vindplaats kunnen zijn om met verborgen werkende armen in contact te komen en hen toe te leiden naar gemeentelijke voorzieningen. In de zoektocht naar nieuwe vindplaatsen zijn op basis van de persona’s en een gekozen doelgroep samen met vijf gemeenten vier experimenten ingericht en onderzocht: een marktplaatscampagne in Nijmegen, een zelfstandigondernemerscampagne in Krimpenerwaard, een energietoeslagcampagne in Amsterdam en een voucher-regeling voor ondernemers die hun boekhouding op orde wilden krijgen in Lelystad en Almere.
Resulaten en inzichten
De resultaten van dit onderzoek zijn hoopgevend. Zo leidde de Marktplaatscampagne tot een groot aantal clicks naar de website van de Meedoen-Regeling via de advertenties op Marktplaats. De gemeente schat dat de campagne heeft geleid tot 100 tot 150 aanmeldingen van verborgen armen. Ook de communicatiecampagnes zorgden ervoor dat werkende armen beseften dat ze gebruik konden maken van bestaande minimaregelingen.
De onderzoekers concluderen dan ook dat gemeenten en werkende armen in gescheiden werelden leven. Als gevolg daarvan maken mensen die in verborgen armoede leven maar weinig gebruik van de regelingen die er voor hen zijn. De onderzoekers raden daarom aan om goed aan te sluiten bij de leefwereld van deze groep in hun communicatie met hen. Daarnaast roepen zij gemeenten ertoe op om verborgen armen op nieuwe vindplaatsen te zoeken, het aanbod van regelingen voor minima ook te laten aansluiten op werkende armen en aanvragen te versimpelen. Tot slot is het belangrijk om de relatie duurzaam te maken, zodat gemeenten hen ook in de toekomst kunnen ondersteunen als dat nodig is.
Meer weten over het project?
Neem contact op met Lisette Desain.